Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Onderwijs, kinderopvang en ouders samen in actie tegen kindermishandel
Onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en ouderorganisaties gaan samenwerken ter verbetering..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Slechts 4 procent Nederlanders deelt spullen via deelplatforms
Huren, lenen en delen; Nederlanders dragen graag hun steentje bij aan de deeleconomie. 78 procent..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Stichting DON haalt ruim 1 miljoen op voor genezing diabetes type 1
Amsterdam, 15 november 2016 - Stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON), de stichting die zich..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Hygiëne bij openbare toiletten gedaald
Kans om schoon toilet te treffen slechts 1 op 4 Na twee opeenvolgende jaren van stijging, is de..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Vijf euro administratie betalingsregeling Nuon niet toegestaan door Autoriteit Consument & Markt
ANN - Nuon bepaald dat iedereen die een betalingsregeling aangaat, verplicht is om 5 euro per..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Vakanties Canarische eilanden snel uitverkocht
Hoofddorp, 7 november 2016 - De vraag naar de Canarische eilanden als vakantiebestemming zal het..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Cardiologen MST leiden groot onderzoek naar werking stents
Cardiologen MST leiden een van de grootste onderzoeken naar werking stents Cardioloog von..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Han Nakkenprijs 2016 voor Harriët Schoenmakers en Nadi de Vos-Dijkslag
Op 9 december a.s. ontvangen Harriët Schoenmakers en Nadi de Vos-Dijkslag, gedragsdeskundigen..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Een ander geluid over de situatie in Marokko
Terwijl elders werd gedemonstreerd, vond er afgelopen vrijdagavond in Amsterdam Oost een..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Negen ton subsidie toegekend voor implementatie 'Samen Beslissen'
Het Zorginstituut Nederland (ZIN) heeft in het kader van de subsidieregeling 'Transparantie over..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws