Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Stem omzetten in tekst op je mobiel
Voor vele mensen is het toetsen op een toetsenbord op je mobiel erg lastig. Dat kan de oorzaak..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Forum voor Democratie lanceert 10-puntenplan sanering Publieke Omroep
Forum voor Democratie (FVD) lanceert vandaag een 10-puntenplan voor sanering van de NPO en..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
SIMgroep en HowAboutYou bouwen samen aan frontoffice van de overheid
Rotterdam, 15 november 2016 - Veel overheden zijn inmiddels online bereikbaar via de website en..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Flevosap Winteravond: gratis toegangskaarten Winter Efteling
FLEVOSAP VIERT WINTERAVOND-SMAAK MET GRATIS TOEGANGSKAARTEN WINTER EFTELING Vanaf 21 november..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
ArtKids Nieuwgein Verhuisveiling
ARTKIDS SCHILDERIJEN VEILING Stichting ArtKids verhuisd naar Afrika! Om daar geld voor in te..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Longfonds spoort 7.000 mensen met hoog risico COPD op in één week
Op 16 november is het Wereld COPD Dag, deze ongeneeslijke longziekte treft 600.000 Nederlanders. ..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Al 68 jaar stabiele rendementen voor Pensioenfonds Metaal en Techniek
PMT publiceert vandaag een langjarig (68 jaar) en compleet overzicht van de beleggingsresultaten...
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
ANP koppelt bedrijven en organisaties aan 13.000 journalisten
Bedrijven en organisaties kunnen voortaan in een klap gekoppeld worden aan 13.000 journalisten in..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Werkdruk zorg en welzijn bovengemiddeld hoog
Werknemers in zorg en welzijn ervaren een bovengemiddeld hoge werkdruk en hebben weinig ruimte om..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Magische première Fantastic Beasts and Where to Find Them
De film Fantastic Beasts and Where to Find Them is dinsdagavond in première gegaan. De..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws