Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Havenbedrijf Gent en Zeeland Seaports verkennen fusie
Het Vlaamse Havenbedrijf Gent en het Nederlandse Zeeland Seaports zetten verdere stappen om hun..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Proeverij WO2 in Bevrijdingsmuseum Groesbeek
Op zondag 20 november a.s. heeft u de mogelijkheid om te ontdekken wat er op het menu stond..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Inzicht in waterschapswerk voor een klimaatrobuust Nederland
HANS OOSTERS, VOORZITTER VAN DE UNIE VAN WATERSCHAPPEN, PRESENTEERT WOENSDAG 9 NOVEMBER 2016..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Informer en MultiTankcard presenteren mobiliteitspas voor ondernemers
Informer en MultiTankcard zijn een unieke samenwerking aangegaan. Het resultaat is een..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Laatste plaatsen bij de Workshop Gastvrijheid
Graag willen we je van harte uitnodigen voor de workshop Gastvrijheid. Niet omdat je wel een..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Diabetes steeds groter probleem op de werkvloer
Congres Diabetes & Werk leert werkgevers personeel gezond houden ROTTERDAM - De forse toename..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Landelijke bewustwordingscampagne Werk en Mantelzorg van start
Werk combineren met mantelzorg, het is de normaalste zaak van de wereld! Toch wordt er weinig over..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Verlicht MIJ Eigentijds licht in de kunst
Verlicht MIJ Eigentijds licht in de kunst 3 december 2016 - 26 februari 2017 ..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Kolibrie Telefoontherapie breidt managementteam uit met Henk Maasson
Kolibrie Telefoontherapie, Nederlands eerste aanbieder van Psychische Hulp georganiseerd rond de..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
SBB ziet herstel in aantal leerbanen
In verreweg alle opleidingsrichtingen is er een sterke stijging van het aantal leerbanen dat..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws