Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Meer zzp'ers een verantwoorde hypotheek met NHG
Het Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW) maakt het vanaf 1 december 2016 mogelijk voor zzp'ers om al..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Leraar van het Jaar neemt boek Meneer Krijtje in ontvangst
Helmond - Daisy Mertens, de kersverse Leraar van het Jaar, heeft vandaag het eerste exemplaar van..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
RECHTENVRIJE VIDEO: Rutte en Máxima zetten ondernemers in het zonnetje
Minister -president Rutte bezocht vrijdag hotel-restaurant Central Park in Voorburg. Hij deed dat..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Kapelconcert op 27 november 2016 in ziekenhuis MST: 'De Heren'
In de serie Kapelconcerten MST verzorgt het Koperkwintet 'De Heren' op zondag 27 november..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Chris Vos wint 3 gouden plakken in Landgraaf
Tijdens de Europa en World Cup wedstrijden heeft Chris Vos aangetoond in vorm te zijn. Hij was..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Weinig kennis bij werkgevers over sociale verzekeringsregelingen
Overheidssubsidies voor werknemers hierdoor vaak onbenut Vier op de tien Nederlandse organisaties..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
PMT geeft inzicht in gereserveerd vermogen van deelnemers
Pensioenfonds Metaal en Techniek geeft gehoor aan oproep FNV Pensioenfonds Metaal en Techniek..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Cursus Eerste Hulp Verlenen aan Kinderen
In deze cursus eerstehulpverlening leert de deelnemer Eerste Hulp aan Kinderen te verlenen conform..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
180 nationaliteiten ontvangen Atlas of Amsterdam
Vanavond ontvangen 180 Amsterdammers, elk met hun roots elders in de wereld, een exemplaar van de..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Nederlandse student ontdekt link tussen darmbacteriën en macula degeneratie
Ik ben een Nederlandse student met een Bachelor in Geneeskunde aan de UvA. Enkele jaren geleden..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws