Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Nederlandse uitvinding wint internationale empowering people Award
Low-tech oplossing voor irrigatie van akkers in ontwikkelingsgebieden Oktober 2016 - De Barsha..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
150 jaar postzegel productie in Haarlem
Dit jaar is het exact 150 jaar geleden dat Koninklijke Joh. Enschedé in 1866 startte met de..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Logistieke onderneming ATB Group B.V. voor 4e keer FD Gazelle
Een van de ondernemingen van de ATB Group B.V. uit Enschede is wederom genomineerd voor een FD..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Churandy Martina komt met Google op voor online beveiliging en privacy
Ruim de helft van de Nederlanders zegt nu minder controle te hebben over online privacy dan vijf..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
De Geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet
Vanaf nu is het lespakket ‘De Geschiedenis van Sinterklaas en Zwarte Piet' inclusief..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Familie eist dossier Dascha voor eigen onderzoek
Omstandigheden rondom overlijden niet afdoende onderzocht‘Familie eist dossier Dascha voor..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Pedofiel wordt fenomeen op Youtube door zijn slachtoffertjes
ANN - Een 61-jarige man uit Oost-Vlaanderen werd in zeer korte tijd een fenomeen, nadat zijn..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Balans en NVA pleiten voor instemmingrecht voor ouders in onderwijs
Balans en NVA pleiten voor instemmingrecht voor ouders over onderwijszorg Woensdag 12 oktober..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Technologiedag VIB toont tempo in isolatie-innovatie
Het innovatietempo intechnische isolatie ligt hoog. Verrassend hoog zelfs. De Technologiedag zet..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Veiligebuurt-app houdt meer dan 200 gemeentes veilig
Nijmegen, 11 oktober 2016 - Sinds afgelopen weekend wordt de Veiligebuurt-app in meer dan 50% van..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws