Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Kolenik geeft hectisch en druk casino stijl en warmte
Nieuw ontworpen Jack's Casino genomineerd als beste van Nederland AMSTERDAM - Met de inrichting..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Pakketdiensten in Nederland: sterke verschillen in prijs en service
25-10-2016, Amsterdam. NIKWA, het Nederlands Instituut voor Kwaliteitstests heeft de prestaties..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Hare Majesteit de Koningin brengt werkbezoek aan Philips
Hare Majesteit Koningin Máxima heeft dinsdagmiddag 25 oktober een werkbezoek gebracht aan..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
KPOA On Wheels: basisschoolleerkrachten op maatschappelijke expeditie
Amersfoort, 26 oktober 2016 - Alle medewerkers van de 17 basisscholen en het bestuursbureau van de..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Water potentiƫle derde grote energiebron
Energiekansen in het waterbeheer optimaal benutten. Dat is het doel van de Energiecoalitie die..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Ministerie van BiZa selecteert IT-Staffing voor externe inhuur
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in twee afzonderlijke..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Arrestatieteam doet inval in huis van Henk Kuipers
Een week of wat geleden hoorde ik van mijn cliënt - Henk Kuipers - dat de politie in het..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Pellikaan Timing 1e Nederlandse horlogemerk ooit op Dutch Design Week
Utrecht 20 oktober 2016 - Het Utrechtse Pellikaan Timing is dit jaar, als eerste Nederlandse..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Jeroen De Man maakt regiedebuut bij het Nationale Toneel
Jeroen De Man regisseert vanaf november 2016 Anniek Pheifer, Hans Dagelet, Jacqueline Blom e.a. in..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws
Primeur VR-app Liberation Route in Bevrijdingsmuseum Groesbeek
De strijd om Arnhem, de voorbereidingen op Operatie Veritable bij Groesbeek en het menselijk leed..
8 jaar geleden via Actueel Nieuws