De ruimte trilt een pennenstreek Gemeentemuseum Den Haag

Gedreven vanuit een tomeloze nieuwsgierigheid schrijft Joost Zwagerman al decennia lang met een bevlogen pen over beeldende kunst. Ter gelegenheid van de 50e verjaardag én een nieuwe publicatie van deze, naar eigen zeggen ‘ongeneeslijke kunstliefhebber’, presenteert het Gemeentemuseum Den Haag een unieke tentoonstelling waarbij zijn liefde voor woord en beeld samenkomen. In De ruimte trilt een pennenstreek ontstaat er een intrigerende dialoog tussen de poëzie van Zwagerman en het werk van bevriende kunstenaars Pieter Bijwaard en Harald Vlugt.

Zoeken, proberen, aftasten, combineren en schrappen. Vanuit een nauwe vriendschap reageren de kunstenaars op het poëzie van Joost Zwagerman en vice versa. Over de bijzondere samenwerking zegt Pieter Bijwaard: “Een kunstenaar die met een dichter samenwerkt is opvallend zonder op te willen vallen, is uitgesproken zonder te verlangen naar het hoogste woord”. Speciaal voor de tentoonstelling maakte Vlugt twee nieuwe collagewerken waarmee hij reageert op gedichten die Joost Zwagerman schreef over het kijken naar kunst. In de vitrines worden te midden van de kunstwerken en gedichten de boeken getoond die Zwagerman de afgelopen jaren maakte met de twee kunstenaars.

Joost Zwagerman (1963) publiceerde meer dan vijfentwintig boeken waaronder de romans Vals licht, De buitenvrouw en Gimmick! Zijn essaybundel Transito bereikte de shortlist van de AKO Literatuurprijs. In 2011 verscheen zijn boek Alles is gekleurd waarin een verzameling fijnzinnige observaties over beeldende kunst voor het eerst gebundeld is. Een jaar later zag zijn veel geprezen boek Kennis is geluk het licht. Zijn persoonlijke contacten met beeldend kunstenaars resulteerde in de afgelopen jaren in een groot aantal bibliofiele uitgaven, waarin beeld en tekst samenkomen. In 2008 ontving Joost Zwagerman de Gouden Ganzenveer voor zijn gehele oeuvre. Na aanleiding van die prestigieuze prijs ontstond het idee om de samenwerkingsverbanden met beeldend kunstenaars in het boek ‘Beeld verplaatst’ 2011, te bundelen.

In het werk van Pieter Bijwaard (1955) is het zichtbaar dat hij telkens nieuwe wegen inslaat. Zijn signatuur is er echter altijd in te herkennen. Sinds medio jaren zeventig werkt de kunstenaar op een enkele uitzondering na, op één papierformaat: 32,5 x 25 cm. Die enkele uitzondering is zijn ‘magnum opus’ Frequenties (2009-2010) een vijf luik opgebouwd uit 42.525 met de hand geponste en beschilderde puzzelstukjes die voor het eerst in een museum wordt getoond. De tekeningen van Bijwaard getuigen van een stille kracht. Die kracht lijkt te zijn ontstaan door de toewijding waarmee hij zijn tekeningen maakt. Zijn voorliefde voor papier resulteerde bovendien in tientallen bijzondere kunstenaarsboeken die zowel een wezenlijk als een karakteristiek bestanddeel vormen van zijn uitgebreide oeuvre.

Harald Vlugt (1957) kreeg zijn bekendheid door zijn minutieuze fotocollages en monumentale sculpturen, die hij veelal voor openbare ruimtes in binnen- en buitenland maakte. Vanuit een indrukwekkend papieren beeldarchief werkt Vlugt zorgvuldig aan zijn collages. Met een speelse verbeeldingskracht en vakmanschap knipt en plakt hij die tot een compact surrealistisch geheel. Door middel van nieuwe digitale technieken ziet Vlugt eindeloze mogelijkheden om zijn intieme collages zodanig te vergroten dat deze in monumentale openbare ruimtes toepasbaar zijn.

De nieuwe publicatie Americana, omzwervingen in de Amerikaanse cultuur van Joost Zwagerman verschijnt vanaf 30 oktober bij Uitgeverij De Arbeiderspers. Paperback - 2 delen in cassette | ISBN 978-90-295-8856-0 | € 49,95 | Pagina’s 1216 |e-book |ISBN 978-90-295-9236-9 | CAP € 19,99

Exclusief in de museumwinkel is tijdens de tentoonstelling de nieuwe uitgave ‘Inwaarts’ van Joost Zwagerman en Pieter Bijwaard verkrijgbaar.