Vormen van Verdraagzaamheid Catharijneconvent Utrecht

Sinds Willem van Oranje ‘vrijheid van geweten’ tot een van zijn strijdpunten maakte, beschouwen we onszelf als een tolerant volk. Maar leidde vrijheid van geweten ook vanzelfsprekend tot godsdienstvrijheid? Museum Catharijneconvent vertelt vanaf dit najaar met de tentoonstelling Vormen van Verdraagzaamheid het verhaal over de religieuze (in)tolerantie in de Gouden Eeuw. Indrukwekkende schilderijen van grote meesters uit de bloeiperiode van de Noord-Nederlandse schilderkunst en prachtige kunstvoorwerpen geven antwoord op de vraag: hoe tolerant was Nederland? De tentoonstelling is te zien van 6 september 2013 tot en met 5 januari 2014 en maakt deel uit van de viering van de Vrede van Utrecht.

Religieuze verdeeldheid

Religieuze hervormingen leiden in de zestiende eeuw tot het ontstaan van meerdere stromingen binnen het christelijk geloof. Hoewel de gereformeerde kerk een bevoorrechte positie krijgt, hangen ook remonstranten, doopsgezinden, lutheranen en katholieken elk het in hun ogen ware geloof aan. Toch moeten alle gelovigen samen door één deur. In de praktijk blijken ze ook in staat om met elkaar samen te leven. Tot voor kort is dat vermogen toegeschreven aan de vrijheidslievende inborst van de Hollander. Dit beeld is inmiddels genuanceerd; de tentoonstelling laat zien dat men elkaar tolereerde uit pure noodzaak en niet uit idealisme.

Topstukken

Vormen van Verdraagzaamheid verhaalt over verborgen schuilkerken achter gevels van woonhuizen, over mensen die hun geloof met gebruiksvoorwerpen dichtbij zich houden en over kunstenaars die opdrachten uitvoeren voor mensen met een andere geloofsovertuiging. Dat zijn zeker niet de minste kunstenaars: meesters als Frans Hals, Rembrandt, Jan Steen en Pieter Saenredam zijn vertegenwoordigd. De tentoonstelling bevat spectaculaire bruiklenen: van de beroemde boekenkist van Hugo de Groot tot de grootste tekening ooit in Utrecht gemaakt, Joachim Wtewaels Vrijheid van Consciëntie. Deze enorme werktekening voor een van de wereldberoemde gebrandschilderde glazen uit de Goudse Sint Janskerk is voor het eerst sinds 1596 weer terug in Utrecht.

Activiteiten en lezingen

De tentoonstelling wordt omlijst door een programma van lezingen en activiteiten. Ons religieuze verleden vormt een spiegel voor het heden; Nederland worstelt nog altijd met de inbreng van andere religies. Hoe we omgaan met deze verschillen komt aan de orde bij de religiestressmeter van Tom Mikkers en een debat over religie en hedendaagse (in)tolerantie. In het Spiegelcafé kunnen bezoekers met elkaar in gesprek gaan om tot nieuwe inzichten te komen. Gastconservator Xander van Eck vertelt in een lezing over de ontwerptekening van Joachim Wtewael. Ook wordt onder zijn leiding een excursie georganiseerd om de Goudse glazen ter plekke te bekijken. Ruud Priem, hoofdconservator van Museum Catharijneconvent, vertelt over de hoogtepunten van de tentoonstelling en Maarten Prak, hoogleraar economische en sociale geschiedenis aan de Universiteit Utrecht, spreekt over religie en maatschappij in de Gouden Eeuw.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt in samenwerking met W-Books het boek Vormen van Verdraagzaamheid. Deze publicatie - met bijdragen van Xander van Eck, Joke Spaans, Corinne van Dijk en Paul Schnabel - gaat in op de religieuze (in)tolerantie in de Gouden Eeuw in relatie tot de actualiteit.

Vermeulen Brauckman Kunstprijs

Museum Catharijneconvent en de Vermeulen Brauckman Stichting organiseren dit najaar de derde editie van de Vermeulen Brauckman Kunstprijs. De kunstprijs staat dit jaar in het teken van de fotografie als actuele beeldtaal. De inzendingen verbeelden kunstzinnige interpretaties van de voor onze samenleving zo relevante thematiek ‘Verdraagzaamheid’. De beste foto’s - gekozen door een vakjury- hebben een prominente plaats gekregen.

Vrede van Utrecht

Dit jaar is het 300 jaar geleden dat de Vrede van Utrecht werd getekend. 11 april 1713 is een keerpunt in de wereldgeschiedenis. Na anderhalf jaar onderhandelen sluiten diplomaten uit heel Europa in het Utrechtse stadhuis een vredesverdrag, waarmee een eind komt aan twee eeuwen godsdiensttwisten en bloedige oorlogen. De Vrede van Utrecht wordt aan de onderhandelingstafel gesloten, in plaats zoals in die tijd gebruikelijk op het bloederige slagveld. Stichting Vrede van Utrecht geeft samen met tal van organisaties - waaronder de Utrechtse Musea - vorm aan de viering met een groots cultureel programma. De tentoonstelling Vormen van Verdraagzaamheid is het slotstuk van deze viering. www.vredevanutrecht2013.nl

De tentoonstelling is tot stand gekomen in samenwerking met:Vrede van Utrecht 300 jaar, House of Commons en Toerisme Utrecht

De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door:BankGiro Loterij, Mondriaan Fonds, VSB Fonds, Van Baaren stichting, kfHein fonds, Vermeulen Brauckman Stichting

6 september 2013 - 5 januari 2014