Bijeenkomst Luchtkwaliteit en Schiphol

Op 25 april jl. vond een bijeenkomst plaats over luchtkwaliteit en Schiphol. Voor de bijeenkomst waren bewonersvertegenwoordigers van de CROS en VGP uitgenodigd. Het doel van de bijeenkomst was om bewonersvertegenwoordigers te informeren over luchtkwaliteit en Schiphol. Tijdens de bijeenkomst hielden vier verschillende sprekers een presentatie over luchtkwaliteit.

De eerste spreker, mevrouw Van Iterson van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, ging in haar presentatie in op de wet- en regelgeving van luchtkwaliteit. Belangrijk startpunt voor het maken van wetten en regels is het maken van onderscheid tussen de concentratie en uitstoot (emissie) van luchtverontreinigende stoffen. Als het over luchtkwaliteit gaat dan wordt er bedoeld de mate van concentratie van luchtverontreinigende stoffen. Uitstoot is gerelateerd aan de stoffen die bijvoorbeeld een vliegtuig produceert.

Luchtverontreiniging is bij uitstek een probleem dat zich internationaal voordoet en dat enkel internationaal aangepakt kan worden. Op mondiaal niveau worden afspraken gemaakt die vervolgens worden opgenomen in Europese wetgeving. In de Europese regelgeving uit 2008 zijn grenswaarden opgenomen voor: zwaveldioxide, fijn stof, stikstofdioxide, lood, benzeen en koolmonoxide. Daarnaast zijn er streefwaarden opgesteld voor: ozon, arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen.

Voor uitstoot is aparte regelgeving opgesteld en vastgelegd in de National Emission Ceilings (NEC-richtlijnen). Hierin zijn emissieplafonds voor luchtverontreinigende stoffen opgenomen. De Europese regelgeving voor uitstoot en concentratie van luchtverontreinigende stoffen is overgenomen in de nationale wetgeving. De nationale wetgeving wordt gemonitord door het RIVM en gehandhaafd door de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Er is geconcludeerd dat Nederland nog niet voldoet aan de normen voor stikstof en fijn stof. Hiervoor is uitstel gekregen van de Europese Unie. Om te zorgen dat Nederland aan de normen gaat voldoen is het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) opgesteld. Schiphol doet ook mee aan het NSL. Er wordt steeds meer bekend over de schadelijkheid van luchtverontreinigende stoffen. Er is dan ook een tendens om normen voor luchtkwaliteit aan te scherpen. Momenteel wordt er veel onderzoek gedaan naar extra fijn stof (PM 2,5) in tegenstelling tot fijn stof waar al langere tijd richtlijnen voor zijn.

De tweede spreker, de heer Stefess van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), liet in zijn presentatie zien op welke manier het RIVM de luchtkwaliteit controleert. Door middel van metingen over het hele land wordt er een landelijk gemiddelde bijgehouden. Het RIVM gebruikt daarvoor drie verschillende soorten meetstations. In dichtbevolkt gebied wordt er meer gemeten dan in dunbevolkte gebieden. Naast de metingen van het RIVM zijn er lokale overheden die op specifieke plaatsen extra metingen doen zoals de Provincie Noord-Holland. Het RIVM werkt samen met deze organisaties om zo elkaars metingen te toetsen en te verbeteren.

De resultaten van de metingen van het RIVM zijn terug te vinden op internet en op teletekstpagina 711. Ter illustratie laat de heer Stefess zien wat de mate van concentratie van luchtverontreinigende stoffen is geweest afgezet tegen de grenswaarden. Op basis van deze grafieken kan geconcludeerd worden dat de lucht geleidelijk schoner is geworden. Echter de trends vlakken de laatste jaren af.

Het probleem met grenswaarden is dat een gemeten waarde die net onder de grenswaarde zit niet veel schoner is dan een waarde die net boven een grenswaarde zit. In de metingen wordt uitgegaan van daggemiddelden. Op een dag komen er ook pieken voor. Over het algemeen wordt aangenomen dat langdurige blootstelling aan een bepaalde luchtverontreiniging schadelijker voor de gezondheid is dan de piekconcentraties. Om de effecten van blootstelling aan verschillende stoffen te kunnen duiden zijn gezondheidswetenschappers actief betrokken bij het
opstellen van grenswaarden en het monitoren van de luchtkwaliteit.

De derde presentatie werd verzorgd door de heer De Jonge van de GGD Amsterdam. De GGD Amsterdam beheert de meetinstallaties van de Provincie Noord-Holland die zijn geplaatst rond Schiphol en IJmuiden. De metingen van de GGD zijn gericht op de gezondheid van de bevolking. Daarom wordt er gemeten op drie gebieden waar vanaf Schiphol gezien de bewoning begint. Er wordt niet gemeten bij de bron, want het gaat erom te meten wat mensen die in de buurt van Schiphol wonen inademen. Het maakt daarbij ook niet uit of de vervuiling veroorzaakt wordt door vliegtuigen of door andere bronnen zoals wegverkeer of industrie.

Om uitspraken te kunnen doen over veranderingen in luchtkwaliteit moet veel data worden verzameld. De sluiting van het luchtruim in verband met de aswolk was bijvoorbeeld te kort om uitspraken te doen over de invloed van luchtverkeer op de luchtkwaliteit. Ook mobiele meetposten zijn vaak niet representatief, omdat ze te kort worden ingezet. Mobiele meetposten worden wel gebruikt om vaste meetposten te kalibreren.

Aan de hand van meegebrachte meetapparatuur en foto's van meetopstellingen laat de heer De Jonge zien hoe er gemeten wordt. Voor wat betreft de gezondheid is alles tot 10 micrometer interessant om te meten, omdat deze deeltjes bij inademing kunnen doordringen in de luchtwegen. Een belangrijke stof om te meten is NO2 (stikstofdioxide). Stikstofdioxide is een indicator voor luchtverontreiniging. Als op een locatie een hoge concentratie stikstofoxide wordt gemeten, dan betekent dit dat er ook hoge concentraties van andere schadelijke stoffen in de lucht zitten. Stikstofdioxide is een stof waar Nederland uitstel voor heeft gekregen van de EU om de norm te halen. Door middel van het NSL wordt hard gewerkt om de norm te halen, maar het zal een moeilijke opgave worden, zo benadrukt de heer De Jonge. Hoge concentraties van fijn stof en stikstofdioxide zijn hoofdzakelijk het problemen van stedelijke gebieden waar sprake is van veel uitstoot van wegverkeer, zoals in de binnenstad van Amsterdam.

Naast de zorgelijke ontwikkeling van stikstofdioxide is ook fijn stof dat onderdeel is van de nog niet officieel gedefinieerde term roet, een belangrijke stof wat de gezondheid betreft. Naast stikstof en roet wordt ook gemeten naar ozon, dat in de zomer smog kan veroorzaken, benzeen dat zeer kankerverwekkend is en vroeger in benzine verwerkt zat en koolstofmonoxide wat een verbrandingsproduct is. Piekconcentraties van ozon nemen af maar de trend van de gemiddelde ozonconcentraties in de periode van de afgelopen 10 jaar laat weinig of geen afname zien. Benzeen en koolstofmonoxide zitten ver onder de grenswaarden.

De laatste spreker van de dag was de heer Van Grootel van Amsterdam Airport Schiphol. Hij gaf een overzicht van activiteiten die Schiphol ontplooit om de luchtkwaliteit op Schiphol te verbeteren. Om de uitstoot van het wegverkeer te verminderen heeft Schiphol contracten met taxi- en busbedrijven afgesloten die voldoen aan de Euro5-norm, de momenteel strengste emissienorm voor voertuigen in de Europese Unie. Op de platforms wordt zo veel mogelijk met walstroom gewerkt in plaats van dieselgeneratoren of de hulpmotor (APU) van een vliegtuig. Ook rijden er op de platforms enkel elektrisch aangedreven bussen en de tankwagens die uitgerust zijn met een hybride-systeem. Verder moeten vliegtuigen zo veel mogelijk taxien met een of meerdere motoren uitgeschakeld. De heer Van Grootel merkt op dat sommige initiatieven een grotere bijdrage leveren aan het verbeteren van de luchtkwaliteit dan andere. Het streven van Schiphol is blijvend initiatieven om de luchtkwaliteit te verbeteren te stimuleren en initieren. Een volgende stap waar Schiphol momenteel onderzoek naar doet is de mogelijkheid om zelf energie te produceren door middel van o.a. zonne-energie.

De sprekers werden bedankt voor hun zeer informatieve presentaties. De bijeenkomst werd afgesloten met de opmerking dat er mogelijk een vervolg kan worden geven aan de bijeenkomst door het opstellen van een factsheet over luchtkwaliteit en Schiphol.

Bron: Nieuwsbank