Studie over evolutie Efteling en hun sprookjes

Wat hebben de attracties Roodkapje uit 1961, Droomvlucht uit 1993 en het merk Sprookjesboom (vanaf 2006) gemeen? Alle werden door attractiepark de Efteling in Kaatsheuvel als sprookjesvertelling aan het grote publiek voorgesteld. In haar wetenschappelijke studie naar storytelling heeft Moniek Hover achterhaald hoe de Efteling in zestig jaar, vanaf de opening in 1952 tot nu, heeft gefungeerd als `verteller' van sprookjes om daarmee een unieke positie te verwerven en te behouden in de (internationale) vrijetijdsindustrie. 

Deze studie omschrijft de evolutie van de Efteling als verteller van sprookjes, langs de belangrijkste veranderingen in tijd en ruimte. Het werd een reis die leidde van de `gestolde sprookjescenes' in het Sprookjesbos, via de grote darkrides, tot en met de imaginaire Efteling-beleving die tegenwoordig 24 uur per dag beschikbaar is, ook buiten de grenzen van het park in Kaatsheuvel. 

Met deze dissertatie brengt Moniek Hover de ontwikkeling van de Efteling in relatie tot het vertellen van sprookjes in beeld aan de hand van drie cases: de attracties Roodkapje (1961) en Droomvlucht (1993) en het merk Sprookjesboom (2006 - heden). De nadruk ligt op de reconstructie van de creatieprocessen die aan deze sprookjesvertellingen ten grondslag liggen en op de wisselwerking tussen `vertellers', sprookjes en context. `Vertellers' zijn ontwerpers, technici, (script)schrijvers, creatief producenten en decision makers die betrokken waren bij `vertellingen' als de sprookjesuitbeeldingen in het park, maar ook mediaproducties, musicals en sprookjesboeken. 

Hover concludeert dat de Efteling zich in de loop van de tijd heeft aangepast aan de verstedelijking, de sterke industrialisering en technologische ontwikkeling, alsook aan de groei naar een beeldcultuur, uitmondend in de talrijke multimediale mogelijkheden. Daarnaast groeiden de mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding en ontwikkelde het publiek zich tot goed geinformeerde, veeleisende consumenten. De Efteling heeft al die tijd de dynamische traditie van het vertellen van sprookjes voortgezet. 

Zo bepaalden in 1961 de technische mogelijkheden de uitbeelding van het sprookje Roodkapje in het Sprookjesbos en werd er (on)bewust rekening gehouden met de gedeelde kennis van het publiek over het sprookje Roodkapje. In 2006 was dat ook het geval, bij de ontwikkeling van het merk 

Sprookjesboom (waaronder de 3D animatie serie voor televisie). Zo werden de karakters van Roodkapje en de Wolf doorontwikkeld op basis van veranderde tijdgeest, beeldcultuur en (technologische) multimediale mogelijkheden. Het cultuurgoed sprookjes is in deze processen altijd een referentiepunt gebleven voor de vertellers in Kaatsheuvel, terwijl ditzelfde cultuurgoed en dat van de Efteling zich steeds doorontwikkelden. 

Moniek Hover is als Lector Storytelling & Experience verbonden aan NHTV Academy for Leisure in Breda, waar zij doceert in de professionele en academische onderwijsprogramma's. Diverse studenten van de Master Leisure Studies hebben bijgedragen aan haar promotieonderzoek. Moniek Hover is lid van de Academic Board van de NHTV. Haar promotietraject heeft plaatsgevonden bij de School of Humanities van Tilburg University. Als onderzoeker is zij lid van de Academische Werkplaats Storytelling & Business Development. Bij de Efteling is zij als organisator en begeleider 
medeverantwoordelijk voor de Efteling Academy, een talentontwikkelingsprogramma voor studenten op het gebied van imagineering.

© Nieuwsbank