Baby's die sociaal zijn leren sneller taal

Psychologe Karin Beuker onderzocht 23 gezonde kinderen iedere maand tussen de leeftijd van 8 en 24 maanden om te ontdekken hoe en wanneer joint attention skills, ofwel de vaardigheden om gezamenlijk de aandacht op iets te richten, zich ontwikkelen en of deze invloed hebben op de vroege taalontwikkeling. Beuker is hoofdauteur van een artikel hierover in het februarinummer van Infant Behavior and Development. `Het is de eerste keer dat dit verband over zo'n lange termijn onderzocht is', licht zij toe.

Verband met taalontwikkeling Joint attention is de vaardigheid om bepaalde sociale interacties aan te gaan zoals het delen, volgen en richten van aandacht op een object of gebeurtenis door het gebruik van oogbewegingen en gebaren en het afstemmen hiervan op de andere persoon.

Beuker: `Door onze studie weten we nu dat de vaardigheden voor gemeenschappelijke aandacht bij gezonde kinderen gemiddeld ontstaan tussen 8 en 15 maanden. Het volgen van aandacht (passief) ontwikkelt zich eerder dan het sturen (richten) van andermans aandacht (actief, zie Figuur 1). En wat ook blijkt: Het relatief vroeg ontwikkelen van de vaardigheid om de aandacht van een ander actief te kunnen richten heeft een positief effect op de ontwikkeling van de woordenschat tussen 10 en 18 maanden. Daarbij blijkt passieve aandacht (volgen) vooral samen te hangen met het begrijpen van taal en actieve aandacht (sturen) met zowel het begrijpen als het spreken van taal.'

Kijken naar knuffels De gemeenschappelijke aandacht werd onder andere onderzocht met behulp van knuffels. `Tijdens het onderzoek zat ik tegenover het kind aan een tafel, omringd door zes knuffels', vertelt Beuker. `Wanneer ik naar een specifieke knuffel keek, noteerde een collega of het kind mijn blik volgde. Daarna wees ik naar een specifieke knuffel en noteerde mijn collega of het kind mijn gebaar met de ogen volgde.' Het richten van de aandacht werd bijvoorbeeld uitgelokt door het kind iets te geven waar het hulp bij nodig had, zoals een doorzichtige dichte bak met leuk speelgoed erin, met als doel dat het kind de aandacht van de ander daarop zou richten. De taalontwikkeling werd getest met woordenlijsten die de ouders zelf invulden over hun kind. Iedere maand werd gescoord welke woorden en zinnen de kinderen herkenden en begrepen.

Signaal voor autisme `Een opvallend resultaat was dat de ouders vaak zelf versteld stonden van wat hun baby allemaal doet en kan op het gebied van gemeenschappelijke aandacht', aldus Beuker. `Dat laat heel mooi zien hoe wij die aandacht als iets vanzelfsprekends beschouwen. Het valt je pas op als je erop gaat letten, of als de vaardigheden helemaal niet aanwezig zijn'. Het ontbreken van joint attention skills is bijvoorbeeld een signaal om te denken aan autisme. De resultaten van Beukers studie kunnen gebruikt worden om de vroege diagnostiek voor autisme te verbeteren.

Om verstoringen in de ontwikkeling van gemeenschappelijke aandacht te kunnen herkennen, is meer informatie over de gezonde ontwikkeling essentieel. Aanvullende studies met grotere groepen kinderen zijn nodig om uiteindelijk een 'richtlijn' voor die ontwikkeling te kunnen opstellen. Met zo'n richtlijn kan een verstoring in de ontwikkeling van gemeenschappelijke aandacht vroeg worden opgemerkt. Dat kan de vroege risicofactoren en diagnostiek voor bijvoorbeeld autisme verder aanscherpen.

© Nieuwsbank