Voorkom paniekvoetbal ouderenzorg

Politieke partijen bieden tegen elkaar op om meer te investeren in verpleeghuiszorg, terwijl het gaat om visie op en organisatie van de hele ouderenzorg. ‘Geld is maar een deel van het probleem, want we moeten leren omgaan met ouder worden en zorgen dat de sector aantrekkelijk is om in te werken, zegt Suzanne Kruizinga, voorzitter van CNV Zorg & Welzijn. ‘Een deel van de ouderenzorg vindt plaats in verpleeghuizen, maar de zorg thuis is door de betrokkenheid van mantelzorgers en vrijwilligers een groter maatschappelijk onderwerp.’

Kruizinga: ‘Er is nu sprake van paniekvoetbal bij de politiek. Richting verkiezingen lijkt de ouderenzorg wel een veiling waar partijen tegen elkaar opbieden hoeveel geld zij aan ouderzorg willen besteden, maar dan is er nog geen passende oplossing.’

De toenemende vergrijzing en betaalbaarheid van de ouderenzorg dwingen ons tot een andere visie en organisatie van de zorg. Over diverse onderwerpen zal dan een verschuiving in denken moeten plaatsvinden; een andere benadering van ouderen(1), een andere organisatie van de zorg(2) en een andere manier van opleiden en ontwikkelen(3).

1. Kwaliteit van de verpleeghuiszorg
De kwaliteit van de zorg voor ouderen wordt bepaald door het welbevinden van de ouderen zelf. Ouderen en hun familie spelen daarom een rol in de beoordeling van de kwaliteit van de zorg.
Het betekent dat cliënten moeten leren hoe zij vroegtijdig en juist feedback geven en medewerkers moeten leren hoe ze de geleverde zorg situationeel, subjectief en direct wordt beoordeeld. Niet meer ‘meten is weten’, maar waarde hechten aan zachte indicatoren.

2. Integrale aanpak
De andere benadering van kwaliteit betekent dat andere competenties gevraagd worden van medewerkers en dat traditionele functieomschrijvingen niet meer werken. Als bijvoorbeeld aandacht dezelfde waarde heeft als gezondheid vraagt dit om verschillende mensen om de oudere heen. Koffiedrinken en een praatje maken en persoonlijke aandacht is dan erg waardevol, net zoals aandacht voor persoonlijke hygiëne zonder tijdsdruk. Daarvoor zijn mensen van verschillend opleidingsniveau noodzakelijk die samenwerken met familie, mantelzorgers en vrijwilligers. Passie en compassie zijn in de meeste gevallen belangrijker dan alleen kennis.
3. Andere manier van opleiden en leren met en van elkaar
Het onderwijssysteem moet op die visie aansluiten en momenteel gaat dat niet goed. Traditioneel opleiden wordt minder belangrijk, maar interne opleidingen zijn belangrijker in combinatie met de ontwikkeling van medewerkers waar het gaat om intervisie, reflectie en moreel beraad. In de opleiding horen ook e-health en domotica een prominente plek krijgen.

De komende jaren moet de zorg transformeren. Het aantal 80-plussers zal enorm toenemen en iedereen die zorg wil verlenen is hard nodig. Andere landen, zoals Japan, hebben nu een bevolkingssamenstelling die wij over twintig jaar hebben. Laten we daarvan leren en een betere versie ontwerpen.