Stadsrechten Nieuwegein herleven

Bijzonder vereerd was het college toen zij op donderdag 30 januari samen met Jonkheer Ir. L. de Geer en een afvaardiging van de historische kring Nieuwegein haar stadsrechten deden herleven. De stadsrechten werden op 30 januari in 1295 toegekend aan de burgers van ‘t Gein, dat in de middeleeuwen op de plek van het huidige Nieuwegein lag. Gemeentearchivaris van Utrecht en Nieuwegein Kaj van Vliet en directeur Chantal Keijsper van Het Utrechts Archief hadden de oorkonde speciaal voor de geboortedag van ’t Gein als stad uit het archiefdepot gehaald. De oorkonde maakt sinds de 17e-eeuw deel uit van het archief van het huis Oudegein, momenteel in bezit van Jonkheer Ir. L. de Geer, die het archief in beheer heeft gegeven bij Het Utrechts Archief. Wethouder Renée Blom: “Nieuwegein is een jonge stad waar verborgen geheimen uit het verleden verwijzen naar de rijke historie van de plaatsen waaruit het is voortgekomen. Naast de vele andere toeristische en recreatieve plekken is Nieuwegein de moeite waard om door een breed publiek te worden ontdekt. De stadsrechten dragen hieraan bij.”

De oorsprong van de stadsrechten
Nieuwegein is ontstaan uit het samenvoegen van de gemeenten Jutphaas en Vreeswijk in 1971. In het gebied tussen Jutphaas en Vreeswijk stond vroeger een nederzetting waarnaar Nieuwegein is vernoemd, namelijk ’t Gein. De naam was afgeleid van het riviertje de Geine dat vanaf het huidige Oudegein naar de IJssel stroomde. Na het graven van de Vaartsche Rijn in 1127 werd het deel van een belangrijke waterverbinding met de stad Utrecht. De burgers van ’t Gein kregen in 1295 stadsrechten van de Utrechtse bisschop Jan van Sierck, die zijn vastgelegd in de oorkonde die nu in Het Utrechts Archief ligt. Na het graven van de Doorslag in 1295 verlandde de Geine; een restant bevindt zich nog in het huidige park Oudegein. ’t Gein werd in 1333 verwoest in een oorlog tussen de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland. Toen het stadje langzaam verdween is de oorkonde aan de voorouders van de Jonkheer overgedragen. Vandaag herinnert het kasteel en landgoed Huis Oudegein nog aan deze tijd. Deze wordt nu bewoond door eigenaar Jonkheer de Geer die de stadsrechten nog steeds bezit. Met de herzieningen van de grondwet in 1848 hebben stadsrechten geen juridische betekenis meer, maar wel een cultuurhistorische waarde.

Wat betekenen deze stadsrechten voor Nieuwegein?

De stadsrechten verwijzen naar de geschiedenis waaruit Nieuwegein is ontstaan. Dit maakt het voor een breed publiek interessant om te ontdekken. Niet alleen uit educatief oogpunt. Ook het ontdekken van de plekken die nog uit dit verleden zijn overgebleven, vergroten de aantrekkingskracht op toeristen. Zo laat Nieuwegein zien wat het allemaal te bieden heeft.

Het Utrechts archief: ook Nieuwegeins archief

Het Utrechts Archief verwerft en bewaart de bronnen van de Utrechtse geschiedenis, om ze beschikbaar te stellen aan het publiek. Het Utrechts Archief beheert meer dan 27 kilometer archieven, een half miljoen beelddocumenten en ruim 70.000 boeken, kranten en tijdschriften de grootste historische collectie over stad en provincie Utrecht. Sinds 2011 beheert Het Utrechts Archief de ‘oude' archieven van de gemeente Nieuwegein over de jaren 1542-2000. Het bezoek van het college had tevens tot doel te onderzoeken hoe de gemeente het archief in kan zetten bij het wekken van belangstelling voor de historie van Nieuwegein.

Foto: Utrechts archief