Meer zicht op ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie en treft meer dan 35 miljoen mensen wereldwijd. Algemeen wordt het samenklonteren van het amyloid-b (Ab) eiwit aangenomen als de oorzaak van het afsterven van neuronen bij patienten. Medicatie focust zich op de vermindering van Ab42, een van de meest voorkomende eiwitten en het schadelijkst. Promovenda Annelies Vandersteen van de Universiteit Twente nuanceert de huidige aanpak. Vandersteen: `De resultaten van mijn onderzoek geven een breder inzicht in de processen die leiden tot de ziekte van Alzheimer en kunnen op deze manier bijdragen tot nieuwe medicatie.' 

Het Ab eiwit komt in het lichaam voor in verschillende lengtes varierend van 33 tot 49 aminozuren. De kortere vormen worden beschouwd als `veilig'. Dit in tegenstelling tot de langere vormen, Ab42 en langer, die sterk aggregerend zijn. De huidige therapeutische strategie tracht het samenklonteren van Ab42, en de nadelige effecten ervan te verminderen door vrijgave van Ab42 te beperken. De aanpak om de productie van Ab42 te verminderen zorgt tegelijkertijd voor een stijging van de Ab38 niveaus. Vandersteen: `Mijn onderzoek toont onder andere aan dat kleine hoeveelheden Ab38 de samenklontering en toxische effecten van langere Ab eiwitten juist kunnen vergroten of temperen. De processen die leiden tot de ziekte van Alzheimer worden bepaald door het volledige spectrum van Ab eiwitten. Het beeld is dus veel minder zwart-wit dan tot nu toe wordt aangenomen en minder frequent voorkomende vormen van Ab zijn veel minder onschuldig dan wordt gedacht.' 

aggregatie
Tijdens het aggregeren gaan Ab eiwitten aan elkaar kleven. Eerst worden kleine aggregaten, bestaande uit een paar Ab moleculen gevormd. Deze kleine aggregaten kunnen vervolgens groeien tot grote aggregaten van honderden moleculen. Sommige van deze aggregaten vormen fibrillen, draadvormige structuren die vergeleken kunnen worden met een touw. 

Het onderzoek 
Vandersteen onderzocht de eiwitmengsels in een laboratoriumsituatie. Uitgaande van een computationeel berekende veronderstelling, werd een reeks experimenten opgezet. Het gedrag van de verschillende Ab eiwitten, en mengsels daarvan werden uitvoerig onderzocht en beschreven met behulp van verschillende biofysische technieken. De invloed van de verschillende Ab eiwitten en mengsels op neuronen werd vervolgens bestudeerd in een celkweek opstelling. 

Meer info 
Het promotieonderzoek van Annelies Vandersteen werd gevoerd in het kader van een tripel degree aan de Universiteit Twente, de K.U.Leuven en de Vrije Universiteit Brussel. Het onderzoek valt binnen het onderzoek van de instituten MESA+ en MIRA van de Universiteit Twente, faculteit Technische Natuurwetenschappen, vakgroep Nanobiophysics. Het proefschrift `Aggregation and toxicity of amyloid-beta peptide in relation to peptide sequence variation' is opvraagbaar. Promotoren: prof.dr. V. Subramaniam (UT), prof.dr.ir. F. Rousseau (KU Leuven) en prof.dr. H. Remaut (VUB), Promotie: 12 december, 16:45 uur, Universiteit Twente, Gebouw Waaier, Prof.dr. G. Berkhoff-zaal, Enschede. 

© Nieuwsbank

actueel, actueel nieuws, nieuws, Actueel Nieuws 030, dagelijks nieuws, nieuws actueel,