IJsverlies Antarctica naar beneden bijgesteld

Na 20 jaar van soms tegenstrijdige resultaten, heeft een internationaal team van zevenenveertig onderzoekers, waaronder wetenschappers van de TU Delft en de Universiteit Utrecht, overeenstemming bereikt over de vraag hoe snel de ijskappen in Groenland en Antarctica slinken. Dat blijkt nu drie keer zo snel te gaan als in de jaren negentig. Door het afsmelten is het zeewaterniveau de afgelopen 20 jaar met 11,1 millimeter gestegen. Dit is eenvijfde van de totale stijging van de zeespiegel in deze periode. De onderzoekers publiceren hun resultaten in Science van 30 november. 

Voor Groenland blijkt dat de afname van de hoeveelheid ijs sinds 1990 overeen komt met eerdere rapportages. Voor Antarctica hebben de onderzoekers de afname van de massa naar beneden bijgesteld. Daarmee is het verlies aan ijsmassa in Groenland nu twee maal zo groot als op Antarctica tussen 1992 en 2011. De toename in de snelheid van het afsmelten van de ijskappen is echter onmiskenbaar: van 0,27 mm per jaar in 1992 naar 0,95 mm per jaar nu. `Dit betekent dat de ijskappen van Antarctica en Groenland zeer significant bijdragen aan de huidige stijging van de zeespiegel en dat zij dat de komende decennia ook vrijwel zeker zullen blijven doen', aldus de hoogleraar en onderzoeksleider Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. 

11 Satelietmissies 

Sinds het begin van de jaren negentig meten verschillende satellieten veranderingen in de dikte en stroomsnelheid van het ijs op Groenland en Antarctica. Sinds 2002 wordt ook de massaverandering gemeten. De TU Delft droeg onder meer bij aan het onderzoek door de interpretatie van de zwaartekrachtmetingen van de zogenoemde GRACE-satellieten en het vertalen van die gegevens naar massaveranderingen van het ijs op Groenland en Antarctica. Docent en onderzoeker Ernst Schrama van de TU Delft: `Zo vinden we nu een afsmeltwaarde die de helft is ten opzichte van wat enkele jaren geleden als realistisch voor Antarctica werd gehouden. Voor Groenland zijn de nieuwe massabalansen nagenoeg hetzelfde als wat wij eerder vonden.' 
In het onderzoek zijn ijsmetingen van 11 verschillende satellietmissies gecombineerd. Daarvoor moest een immense hoeveelheid meetgegevens `vertaald' worden. `Met de ene techniek is bijvoorbeeld nauwkeuriger maar korter gemeten en met de andere minder nauwkeurig maar langer', licht Van den Broeke toe. Nu het combineren van de 11 satellietmissies is gelukt, hebben de onderzoekers voor het eerst een volledig beeld van de ontwikkeling van de ijskappen voor de gehele oppervlakte van beide gebieden en gedurende de hele onderzochte periode. Van den Broeke: `Dat dit project het mogelijk heeft gemaakt alle beschikbare gegevens te combineren is enorm waardevol. Ik hoop dat deze manier van werken in de toekomst de norm wordt. De ruimtevaartorganisaties die dit soort missies uitvoeren zullen in ieder geval de ervaring die wij in dit onderzoek hebben opgedaan verwerken in toekomstige satellietmissies.'

Urgentie 

De aandacht voor nieuwe satellietmissies is ook urgent. Twee satellieten waarmee ijshoogtemetingen werden gedaan, de Amerikaanse ICESat en de Europese Envisat, zijn onlangs gestopt met meten. Een derde missie die zwaartekrachtmetingen uitvoert, GRACE, zal binnenkort beeindigd zijn, en wordt wellicht pas in 2017 opgevolgd. Een nieuwe Europese satelliet om ijsdikte te meten, CryoSat-2, is in 2010 gelanceerd, maar gegevens hiervan moeten nog beter bestudeerd worden. `Het is belangrijk dat zo veel mogelijk metingen gecontinueerd worden, anders ontstaan er hiaten in de data. Dan wordt het nog moeilijker om toekomstige ontwikkelingen te voorspellen', aldus Van den Broeke. 

Dit onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van NASA en ESA, de Amerikaanse, respectievelijk Europese ruimtevaartorganisatie. Het werd daarnaast gefinancierd door onder meer de Universiteit Utrecht, het Nederlands Polair Programma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Britse en Amerikaanse equivalenten hiervan.

© Nieuwsbank

actueel, actueel nieuws, nieuws, Actueel Nieuws 030, dagelijks nieuws, nieuws actueel,