Regenwouden verliezen biodiversiteit

Veel van de beschermde tropische regenwouden hebben moeite om hun biodiversiteit te behouden. Behalve bedreigingen zoals illegale jacht en houtkap in de reservaten, hebben ook de ontwikkelingen in de directe omgeving van een beschermd gebied grote invloed op de biodiversiteit. Dit blijkt uit onderzoek onder leiding van professor William Laurance, bijzonder hoogleraar op de Prins Bernhard leerstoel voor Internationale Natuurbescherming aan de Universiteit Utrecht. De resultaten zijn 25 juli gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Uit het onderzoek, waaraan ook de universiteiten van Leiden en Twente meewerkten, blijkt dat de helft van de beschermde tropische regenwouden moeite heeft om de biodiversiteit te behouden, ondanks dat de meeste reservaten wel bijdragen aan de bescherming van hun regenwoud. De soorten die het moeilijk hebben, lopen sterk uiteen. Naast de grote roofdieren en apen, neemt bijvoorbeeld ook het aantal amfibieën en eeuwenoude bomen af.

Ontbossing in omgeving

De slecht beschermde reservaten lijden het meest onder de gevolgen van illegale bewoning, jacht en houtkap. Ontwikkelingen in de directe omgeving van het gebied blijken echter bijna net zo belangrijk te zijn voor het behoud van de biodiversiteit in het tropische regenwoud. “De reservaten weerspiegelen de bedreigingen in de omringende gebieden”, aldus William Laurance. “85% van de reservaten heeft in de afgelopen 20 tot 30 jaar een gedeelte of zelfs al hun omringende bossen verloren. De gevolgen van deze ontbossing dringen het beschermde gebied binnen, evenals de bedreiging van bijvoorbeeld illegale mijnbouw rondom het reservaat.”

Betrekken lokale bevolking

De onderzoekers stellen dat zowel de bedreigingen binnen als buiten de beschermde regenwouden beter moeten worden bestreden, onder andere door het meer betrekken van de lokale bevolking. Uiteindelijk moeten de beschermde gebieden zo ook beter bestand worden tegen toekomstige bedreigingen zoals klimaatverandering. Laurance: “We hebben geen keus. Een groot gedeelte van de biodiversiteit verdwijnt zonder goed beschermde tropische regenwouden.”

Kennis van meer dan 200 biologen

Tropische regenwouden bevatten een enorme diversiteit aan dieren en planten. Om deze kwetsbare ecosystemen te behouden, is het essentieel om meer en grotere gebieden van het regenwoud te beschermen. Er was echter nog veel onbekend over het uiteindelijke effect van de beschermende maatregelen op de biodiversiteit. Laurance bundelde daarom de kennis van meer dan 200 biologen die jarenlang onderzoek hebben gedaan in tropische regenwouden. Zijn team bestudeerde meer dan 30 verschillende groepen van dieren- en plantensoorten in 60 beschermde tropische regenwouden van over de hele wereld. Internationale en nationale wetenschappers van onder andere de Universiteit Leiden, Universiteit Twente en Royal Society for the Protection of Birds gaven hierbij voor de afgelopen tientallen jaren aan hoeveel deze soorten voorkwamen in het gebied waar zij onderzoek deden.