IJskap Antarctica smelt

IJskap Antarctica smelt door verandering oceaanstroming 

Antarctica raakt versneld ijs kwijt door contact met warm oceaanwater. Dit warme oceaanwater bevindt zich normaal op grote diepte maar blijkt nu van onderaf de randen van de ijskap te smelten. Een internationale groep poolonderzoekers van onder andere de Universiteit Utrecht publiceert deze resultaten op 26 april in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Het onderzoek is een belangrijke stap richting betere voorspellingen van de zeespiegelstijging.

Tot 10 jaar terug werd gedacht dat klimaatverandering maar weinig invloed had op de enorme ijskappen van Antarctica en Groenland. Voor Groenland werd enkele jaren geleden echter een versneld ijsverlies aangetoond. Nu laten poolonderzoekers van de British Antarctic Survey, Universiteit Utrecht, University of California en het Earth & Space Research instituut zien dat ook Antarctica snel reageert op veranderingen in het klimaat.

Remmende ijsplaten

De onderzoekers concludeerden uit hoogtemetingen van de ICESat-satelliet aan de Antarctische ijskap dat de randen tot wel 7 meter per jaar dunner worden. Het smelten van deze drijvende ijsplaten blijkt daarbij direct gevolgen te hebben voor het ijs in het binnenland van Antarctica. De Utrechtse promovendus Stefan Ligtenberg en zijn promotor Michiel van den Broeke, hoogleraar polaire meteorologie aan de Universiteit Utrecht, werkten aan de studie mee.“De gletsjers in het binnenland worden normaal tegengehouden door de drijvende ijsplaten”, aldus Ligtenberg. “Zonder deze ijsplaten kan het landijs tot acht keer zo snel de zee in stromen. We zien daarom nu al dat per jaar ongeveer honderd miljard ton ijs verdwijnt van Antarctica.”

Warme oceaanstroming

De ijsplaten van Antarctica worden niet dunner door een toenemende luchttemperatuur maar doordat ze aan de onderkant met warmer water in contact komen. Dit diepgelegen oceaanwater heeft een hogere temperatuur dan de bovenste lagen, maar komt normaal niet in contact met de onderkant van de ijsplaten. Door een verandering in de oceaanstroming beweegt dit warme water nu echter verder naar boven en verdunt de ijsplaat van onderaf. Vooral de dieper gelegen westelijke ijsplaten raken door deze klimaatverandering snel ijs kwijt.

Betere voorspellingen

Het onderzoek maakt duidelijk dat Antarctica een belangrijke rol speelt bij het maken van betere voorspelling van de toekomstige zeespiegelstijging. Van den Broeke: “Antarctica heeft een enorme hoeveelheid landijs, maar er is nog maar weinig over dit continent bekend. Nu we weten dat oceaanstromingen verantwoordelijk zijn voor het smelten, kunnen we voor het eerst gericht onderzoeken hoe deze ijskap reageert op toekomstige klimaatveranderingen. Maar het is in elk geval zeker dat Antarctica kwetsbaarder is voor klimaatveranderingen dan we tot nu toe dachten.”

Publicatie

‘Antarctic ice sheet loss driven by basal melting of ice shelves’, H.D Pritchard, S.R.M Ligtenberg, H.A Fricker, D.G Vaughan, M.R van den Broeke, L. Padman,Nature, 26 april 2012.

Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door het Nederlands Polair Programma van NWO en het EU project ice2sea. Ice2sea is een samenwerkingsverband van 24 Europese onderzoeksinstituten dat als doel heeft de schattingen van toekomstige zeespiegelstijging als gevolg van het smelten van landijs te verbeteren.
 

© Bron: Universiteit Utrecht