Peiling bevestigt: onderwijs in problemen door Wwz

De Wet werk en zekerheid (Wwz) brengt het primair onderwijs in grote problemen. Scholen hebben door de wet meer moeite zieke leraren te vervangen en zijn soms zelfs genoodzaakt klassen naar huis te sturen. Bovendien is vervangen duurder geworden. Leraren, leerlingen en ouders zijn de dupe.

Dat blijkt uit een peiling van DUO Onderwijsonderzoek onder schoolbesturen die zijn aangesloten bij de PO-Raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs. De uitkomsten bevestigen de geluiden die sinds de invoering van de wet in het onderwijsveld zijn te horen.

Sinds 1 juli van dit jaar is de Wwz voor het primair onderwijs van kracht. Hoewel schoolbesturen er alles aan doen om de wet uit te voeren, heeft bijna 90 procent van de schoolbesturen sindsdien meer moeite om vervanging te organiseren. Ruim 70 procent wijt dat direct aan die wet. Zij moeten invallers een vast contract geven als zij enkele keren hebben ingevallen, al is het maar een dag. 93 Procent van alle werknemers in het primair onderwijs heeft al een vast contract. Nog meer leraren in vaste dienst nemen, is onbetaalbaar. Afspraken die de sociale partners in de cao hebben gemaakt, geven besturen weliswaar meer lucht maar zijn niet voldoende om alle problemen op te lossen, merkt de PO-Raad. Uitgangspunt in het primair onderwijs is dat een afwezige leraar altijd wordt vervangen.

De helft van de schoolbesturen geeft daarnaast aan dat door de Wwz invallers zelf minder bereid zijn om voor een korte periode in te springen. Zij kiezen liever voor langdurig vervangingswerk zoals het invallen voor een leraar die met zwangerschapsverlof is, wat hen meer financiële zekerheid biedt. Daarmee zitten ze namelijk minder snel aan hun maximum aantal contracten.

Dit wordt in diverse regio's nog eens versterkt door het tekort aan leraren. Invalkrachten zijn er schaars. Voor de helft van de schoolbesturen is deze combinatie, de Wwz en een lerarentekort, problematisch.

Sinds de invoering van de Wwz zijn er veel vervangingspools ingericht. Driekwart van alle besturen maakt gebruik van vervangingspools om een leraar te vervangen. Zij kunnen hun vervangers dan delen met andere scholen en besturen. In de praktijk bieden deze pools niet voldoende soelaas. De vraag naar vervangers is groter dan de invalpools aankunnen. Ongeveer een derde van de besturen is het dit schooljaar minstens één keer niet gelukt een oplossing te vinden en zag zich genoodzaakt leerlingen naar huis te sturen. Vrijwel al deze besturen geven aan dat de vervangingsproblemen extra werkdruk opleveren.

De resultaten bevestigen dat onze zorgen meer dan terecht zijn, vindt Rinda den Besten, voorzitter van de PO-Raad. De PO-Raad pleit al tijden voor een uitzondering in de Wwz voor het onderwijs, zoals ook het geval is voor profvoetballers en seizoenswerkers. Dit was steeds tegen dovemansoren gericht. De politiek wil nu een verkenner die binnen de wet op zoek gaat naar oplossingen. ,,Maar met deze cijfers kan Den Haag er echt niet langer omheen. Vervangen is bijna onmogelijk geworden. De wet is funest voor het primair onderwijs, slecht voor de continuïteit en kwaliteit. We kunnen niet langer wachten.''

Quotes uit de sector
- ,,De wet verhoogt de werkdruk enorm; ik mag niet ziek worden, ik moet extra werken voor mijn collega's, ouders en leerlingen zijn er niet gelukkig mee.''
- ,,De Wwz heeft een averechts effect: jonge leerkrachten komen moeilijker aan een vaste baan dan voor de invoering van de Wwz.''
- ,,Voor kinderen komen ongewenst veel gezichten in de groep. Deze mensen moeten allemaal opnieuw worden ingewerkt en een relatie met de groep opbouwen. Dit komt de kwaliteit van ons onderwijs absoluut niet ten goede.''

Over de PO-Raad en de peiling
De peiling is uitgezet onder alle 900 leden van de PO-Raad. 60 Procent ofwel ruim 500 besturen hebben eraan meegewerkt. Dit staat gelijk aan 4500 scholen met circa 1 miljoen leerlingen.

De PO-Raad is de sectororganisatie voor het primair onderwijs en vertegenwoordigt 75 procent van alle schoolbesturen. Hun scholen samen tellen ruim 90 procent van alle leerlingen.