Negatieve emoties blokkeren denken en handelen patiënten

LEIDEN, 16 juni 2016 - Patiënten gaan bij zorgtrajecten vaak door een emotionele achtbaan. Emoties als spanning, angst en onzekerheid beïnvloeden hen, zowel in denken als handelen. Sommige patiënten slaan dicht en raken in verwarring nadat zij hun diagnose gehoord hebben. Dit maakt het voor de patiënt moeilijker om samen met de dokter de juiste vervolgstappen te kiezen. Dit blijkt uit onderzoek van TNS NIPO, in opdracht van Zilveren Kruis.

Negatieve emoties komen vooral naar voren als patiënten niet precies weten waar ze aan toe zijn. Bijvoorbeeld wanneer de huisarts hen doorverwijst naar een medisch specialist voor nader onderzoek. Begrijpelijk, want je wilt weten wat er aan de hand is en wil duidelijkheid over je gezondheid. Je zou verwachten dat onzekerheid over wat er met je aan de hand is leidt tot meer behoefte aan informatie. Bijvoorbeeld via internet, familie of brochures. Opvallend genoeg gaat deze groep patiënten niet meer op zoek naar extra informatie dan mensen die geen negatieve emoties ervaren, zo blijkt uit het onderzoek. Ook kiezen mensen met negatieve emoties er niet vaker voor iemand mee te nemen naar een gesprek met de specialist. Terwijl ze een extra geheugensteuntje tijdens het gesprek en de emotionele opvang vaak goed kunnen gebruiken.

De negatieve emoties worden minder tijdens het eerste gesprek bij de specialist maar zijn desondanks nog bij een grote groep aanwezig (42%). Bij sommige mensen zorgen negatieve emoties ervoor dat men geen vragen durft te stellen tijdens het gesprek. De boodschap van de specialist kan bij deze groep mensen niet goed verwerkt worden (25%) en zorgt soms zelfs voor verwarring (35%) bij de patiënt. Dit staat het maken van goede keuzes voor te nemen vervolgstappen regelmatig in de weg. 27% erkent dan ook dat emoties invloed hebben gehad op de behandelkeuze.

Een goede voorbereiding geeft meer zekerheid en helpt patiënten om ook met heftige emoties toch de juiste keuzes te maken. Zilveren Kruis introduceert een online platform: 'Beter naar de dokter'. Hier staan tools zoals een slimme vragenlijst die in samenwerking met zorgprofessionals is ontwikkeld. Met het platform stimuleert de zorgverzekeraar Nederlanders beter voorbereid hun zorgtraject te doorlopen.

EXPERTS AAN HET WOORD

"Patiënten zijn zo intelligent als de emoties hen toestaan. Emoties spelen een grotere rol dan men denkt, omdat patiënten zich niet altijd bewust zijn van de invloed hiervan op hun denken en handelen" - prof. dr. H.B.M. (Harry) van de Wiel, hoogleraar gezondheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.

"Patiënten die voor iets ingrijpends naar de specialist moeten, komen vaak in een emotionele achtbaan terecht. Ze krijgen tijdens het gesprek met de dokter een heleboel informatie. Maar die kunnen ze vanwege de spanning lang niet altijd verwerken. Wij raden patiënten aan van te voren goed na te denken wat ze willen weten. En neem bijvoorbeeld iemand mee, die je vertrouwt. Dianda Veldman, directeur patiëntenfederatie NPCF.

"Als longarts heb ik jarenlang ervaren wat voor impact emoties hebben op een doktersbezoek. Patiënten moeten dit niet onderschatten. Een goede voorbereiding op het doktersbezoek draagt bij aan de kwaliteit van het gesprek en zorgt ervoor dat arts en patiënt samen betere keuzes kunnen maken." - Mariska Koster, senior medisch adviseur bij Zilveren Kruis.