Sommige complimenten kunnen averechts werken

Brummelman legt in het artikel uit dat hij onderzoek heeft gedaan naar twee vormen van complimenteren: persoonsgerichte complimenten en gedragsgerichte complimenten. Voorbeeld van een persoonsgericht compliment is `Wat ben jij goed'. "Het heeft betrekking op de persoon zelf", verduidelijkt Brummelman. "Bij een gedragsgericht compliment gaat het logischerwijs over het gedrag van het kind." Een voorbeeld hiervan is: `Wat heb je dat goed gedaan!'

Ophogen
De Utrechtse wetenschappers beschrijven in het tijdschrift twee studies. Uit de eerste studie onder 357 ouders bleek dat ouders meer persoonsgerichte (en minder gedragsgerichte) complimenten geven aan kinderen met een lage zelfwaardering dan aan kinderen met hoge zelfwaardering. Brummelman: "Ouders denken waarschijnlijk dat persoonsgerichte complimenten de zelfwaardering van kinderen ophogen. Daarom geven zij complimenten als `Wat ben jij goed!' vaker aan kinderen met lage zelfwaardering."

Schamen bij falen
Maar de resultaten uit zijn tweede studie, uitgevoerd onder 313 kinderen tussen de 8 en 13 jaar, laten zien dat juist kinderen met een lage zelfwaardering niet gebaat zijn bij persoonsgerichte complimenten. In dit experiment kregen kinderen een persoonsgericht compliment, een gedragsgericht compliment of geen compliment voor hun presteren op een taak. Vervolgens deden ze de taak nogmaals, en faalden ze of hadden ze succes. Persoonsgerichte complimenten zorgden ervoor dat kinderen zich gingen schamen als ze faalden. Dat gold vooral voor kinderen met lage zelfwaardering. Brummelman: "Als kinderen een compliment krijgen voor hoe goed ze zijn als persoon, dan kunnen ze het gevoel krijgen dat hun zelfwaarde afhangt van hun prestaties. Als ze daarna falen, dan kunnen ze zich slecht voelen over zichzelf".

Gedragsgericht
Brummelman en zijn collega's benadrukken dat gedragsgerichte complimenten (zoals "Wat heb je dat goed gedaan!") geen gevoelens van schaamte veroorzaakten na falen, ook niet onder kinderen met lage zelfwaardering. Brummelman: "Als kinderen een compliment krijgen voor hun gedrag, dan koppelen ze hun zelfwaarde niet aan hun presteren. Daarom is het over het algemeen beter om complimenten te richten op gedrag dan op de persoon."

Niet stoppen met complimenteren
Brummelman maakt duidelijk dat er vele wijzen van complimenteren bestaan, en dat hij daar twee van heeft onderzocht. Hij raadt ouders ook zeker niet aan te stoppen met het geven van complimenten aan hun kinderen: het is bekend dat sommige complimenten positieve invloed kunnen hebben op de motivatie en de zelfbeleving van kinderen. "Maar wees als ouder bewust van mogelijk negatieve gevolgen van persoonsgerichte complimenten, zeker als je weet dat je kind lage zelfwaardering heeft. Dergelijk goed bedoelde complimenten kunnen een averechtse uitwerking hebben."

Het artikel van Brummelman en collega's is te vinden op de website van American Psychological Association.

Dit onderzoek sluit nauw aan bij een van de vier onderzoeksthema's van de Universiteit Utrecht: Jeugd en Identiteit.

© Nieuwsbank