Minder schulden betekent: aflossen

De gemeente Amsterdam staat voor de enorme bezuinigingsopgave om per 2015 334 miljoen structureel per jaar minder uit te geven. Dat komt voor een deel omdat de stad de afgelopen jaren steeds meer schulden heeft gemaakt en daar steeds meer rente over moet betalen. Terecht pleitten VVD-raadsleden Poot en De Bruijn afgelopen dinsdag in deze krant dan ook voor het verlagen van de stadsschuld, die inmiddels ruim 3,5 miljard bedraagt: meer dan 4000 euro per Amsterdammer. Terecht kapittelden ze de groenrode PvdA-wethouder Hilhorst van Financien over zijn uitspraak dat schulden "niet erg" zijn. Juist om te kunnen blijven investeren in de stad, moeten die schulden worden verminderd en de rentelasten omlaag. Maar de oplettende lezer treft in hun artikel geen enkel voorstel aan om dat daadwerkelijk te bereiken.

Tientallen miljoenen

Een stadsschuld werkt net wat anders dan een staatsschuld. Anders dan het Rijk moeten gemeenten een sluitende begroting hebben. De stad betaalt investeringen niet met gespaard geld, maar met geleend geld. Die schulden moeten weer worden afbetaald en leiden tot hoge rentelasten. Met name om de Noord/Zuidlijn te betalen moest veel worden bijgeleend, waardoor we nu 350 miljoen per jaar aan kapitaallasten kwijt zijn--een bedrag dat snel op kan lopen als de rente stijgt. Als je echt wat wil doen aan de stadsschuld betekent dat simpelweg: minder geld uitgeven en meer aflossen. Maar minder geld uitgeven, dat vindt de VVD moeilijk. Het aantal voorstellen dat de partij de afgelopen drie jaar heeft ingediend om iets aan de stadsschuld te doen is: nul. In tegendeel. Samen met de coalitiepartijen PvdA en GroenLinks heeft de VVD vlak voor het vaststellen van de begroting de afgelopen drie jaar de uitgaven juist nog snel extra opgevoerd. In 2011 werd daarvoor 13 miljoen aan spaargeld voor frictiekosten geplunderd. In 2012 werd een voorschot van 15 miljoen genomen op erfpachtinkomsten uit 2017. En voor volgend jaar wil de VVD 15 miljoen extra uitgeven, waarvan niet eens zeker is dat zij er ueberhaupt zijn: zij gokken op een toekomstige rentemeevaller. Het is het tegenovergestelde van de zalmnorm, die inhield dat meevallers gebruikt worden voor het aflossen van de schuld. In plaats daarvan wordt op de pof gespendeerd.

Stoere taal

Met de gemeenteraadsverkiezingen op komst moet het imago van een partij die op de centen let weer worden opgepoetst. Dat biedt kansen, als de partij die stoere taal dan wel waar wil maken. De tekenen zijn helaas dus niet gunstig. Poot en De Bruijn schrijven dat zij `het college hebben gevraagd scenario's uit te werken voor aflossing van de schulden'. Ofwel: de VVD komt zelf niet met plannen, maar vraagt aan wethouder Hilhorst om te bedenken hoe we van die rottige schulden afkomen. Stelt u zich voor dat de VVD bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen roept dat de staatsschuld moet worden afgelost, om vervolgens Jeroen Dijsselbloem te vragen hoe dat zou moeten. "Wij stellen orde op zaken, en vragen de PvdA hoe dat moet."

Wat D66 en het CDA betreft kiest Amsterdam ervoor echt te snijden in de uitgaven. Dat kan. Wij stellen voor dat meevallers, als gevolg van bijvoorbeeld een lage rente, voortaan direct gebruikt worden om de schuld van de stad te verminderen: een `Amsterdamse zalmnorm'. Daarnaast pleiten wij ervoor om meer te doen aan het topzware ambtelijke apparaat. Amsterdam draagt al jaren de titel de gemeente met de `meeste ambtenaren per inwoner': in totaal bijna 15.000. Dat zijn 19 ambtenaren per 1000 inwoners, vergeleken met 11 gemiddeld in Nederland. Door bezuinigingen is de komende jaren wel een daling voorzien, maar veel minder dan in andere steden. Daarbij zijn de kosten per ambtenaar per inwoner in Amsterdam ook nog veel hoger: bijna 8.000 euro, vergeleken met 4.400 in Utrecht en Den Haag. Gevolg is dat Amsterdam een enorme kantorenvoorraad en torenhoge vaste lasten heeft. Een kleinere en goedkopere ambtelijke organisatie zou de stad veel geld besparen. Onze fracties pleiten daarom voor een concrete krimpdoelstelling van minimaal 20 procent. Maar ook daar geven de liberalen niet thuis.

Het is mooi dat de VVD naar buiten treedt met een pleidooi voor aanpak van de schuldenberg. Pak een schep, zeggen wij.

Jan Paternotte en Marijke Shahsavari zijn fractievoorzitter voor D66 resp. het CDA in de gemeenteraad van Amsterdam

Bron: Nieuwsbank