Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Vervuiling in huishoudelijk oudpapier licht gedaald
15 jaar onderzoek toont een stijgende tendens Het bij particuliere huishoudens ingezamelde..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Jochem van Gelder en Ron Boszhard bij Groot Kerstcircus Den Haag
Groot Kerstcircus Den Haag behoort tot de oudste Kerst/Wintercircussen in Nederland. De show heeft..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Bruynzeel Home Center organiseert Inspiratie Weken
Iedereen heeft het op zijn tijd nodig. Voor zichzelf én voor zijn woning: nieuwe..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Flevosap in nieuwe foodhal 7 op Horecava
Met de speciale horecaflesjes van 0,2 liter en uitschenkfles van 1 liter is Flevosap op de..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Tom lanceert de Tomdenken-app
Tom lanceert deze week de Tomdenken-app, met ondernemers-inspiratie voor onderweg. Deze gratis..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Bruna Gorinchem is beste Tijdschriftenretailer 2016
Bruna Gorinchem is "Tijdschriftenretailer van het Jaar 2016". Deze prestigieuze Mercur is..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Tijdelijke oplossing voor vervangingsproblemen door Wwz
De PO-Raad heeft afspraken kunnen maken die scholen tijdelijk enige ruimte geven in de..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Minecraft spelen nu ook in de Nederlandse bioscopen en theaters
ARNHEM - Het populaire spel Minecraft kan nu ook gespeeld worden in theaters en bioscopen in..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Data-analyse wijst best presterende makelaar aan
Startup ImmoWise heeft primeur in Nederland met Amerikaanse concept AMSTERDAM - Voor het eerst is..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Nieuw productiehuis in Amsterdam: Mr. & Mrs. Lane
1 januari 2017 beginnen Dieuwke Wynia en Boudewijn Vos het productiehuis Mr. & Mrs. Lane...
7 jaar geleden via Actueel Nieuws