Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Grootste partij levert niet automatisch premier

Datum: woensdag 5 september 2012

Bron: Actueel Nieuws

5 september 2012 -

DEN HAAG (NB) - Een toenemend aantal partijen in de Tweede Kamer vindt het geen automatisme dat de grootste politieke partij altijd de minister-president levert. Dat blijkt uit een rondgang langs de tien grootste partijen die in de Tweede Kamer vertegenwoordigd zijn. De discussie over wie de grootste partij wordt, domineert volgens onder meer D66, ChristenUnie, Partij voor de Dieren en GroenLinks ten onrechte de politieke discussie.


‘Wij zijn er voorstander van dat de grootste partij niet automatisch de premier levert, maar de partij met de beste kandidaat voor het premierschap,’ benadrukt Annelou van Egmond, campagnevoorlichtster van D66. ‘Iemand van een partij in het politieke midden zou bijvoorbeeld een bindende factor kunnen zijn voor een coalitie met partijen die links en rechts van het midden staan.’

Woordvoerder Ronald van Geer van ChristenUnie stelt dat voor wat betreft lijsttrekker Arie Slob, de twee leiders van de in de peilingen nog grootste partijen SP en VVD zich al voor het premierschap gediskwalificeerd hebben. In de politieke debatten zijn Rutte en Roemer ‘gezakt voor de premier-stresstest’. “We hebben een premier nodig die bindend is.” Slob denkt als ervaren politicus een rol te kunnen spelen bij de formatie, zo liet hij vorige week weten.

Doorbreken

Ook GroenLinks benadrukt het belang van een premier die partijen bindt, om zo Nederland uit de crisis te halen. Woordvoerder Jurjen van den Bergh: ‘In het versnipperde politieke landschap is het geen automatisme dat de grootste partij na de verkiezingen automatisch in een kabinet zit.’

De PvdD voelt er wel voor om te kijken naar alternatieve leveranciers van een premier, stelt communicatiemedewerkster Christine Theunissen. ‘Zeker in de huidige politieke constellatie waarin de grote machtsblokken zijn afgebrokkeld en waarbij de restanten elkaar in een patstelling gevangen houden, ligt het niet voor de hand dat het automatisme van de grootste levert de premier stand zal houden.’ De partij pleit er voor het automatisme nog bij deze formatie te doorbreken.

SP: wel automatisme

De SP is de enige partij aan de linkerzijde van het politieke spectrum die zich onomwonden uitspreekt vóór het automatisme dat de grootste partij de premier levert. ‘Het ligt voor de hand dat de grootste partij hierin de eerste keus heeft, het is ook wat de kiezers verwachten,’stelt Tweede-Kamerlid Ronald van Raak. ‘Dat staat niet in een wet of regel, want de hele formatie kent geen wetten of regels. Dat zou de formatie te veel aan banden leggen.’ Bij uitzondering – zoals wanneer het alternatief opnieuw verkiezingen is – kan volgens Van Raak overigens afgeweken worden van de ongeschreven ‘grootste partij levert de premier’ regel.

CDA en VVD willen zich niet inhoudelijk uitspreken over het onderwerp. Volgens CDA-woordvoerder Hilbert Bredemeijer past de vraag over het leveren van de premier bij de formatie, niet bij de verkiezingscampagne. ‘Dan worden vooral de verschillen tussen partijen benadrukt. Pas in de formatie gaat het veel meer over de overeenkomsten.’ De PvdA, PVV en SGP hebben nog niet gereageerd. Wel liet PvdA-partijleider Samsom onlangs in tv-programma Buitenhof weten dat hij alleen in het kabinet gaat wanneer de Pvda de grootste partij wordt – en dan alleen als premier.

Draagvlak

In een opiniestuk in Trouw pleit lijsttrekker Sammy van Tuyll van de LiberaalDemocratische partij (LibDem) er voor dat partijen expliciet een ‘Torentjesverklaring’ onderschrijven. Daarmee verklaren ze nog voor de verkiezingen dat zij bij de coalitiebesprekingen varianten betrekken waarbij niet de grootste partij in de Tweede Kamer de (in)formateur of de premier levert. Zo geven ze volgens Van Tuyll duidelijk bij de kiezer aan dat de politieke discussie moet gaan over politiek en niet over poppetjes. Bovendien vereenvoudigt dit standpunt het vormen van coalities.

Volgens Marcel Wissenburg, professor Politieke Theorie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, zorgt de huidige nadruk op wie de grootste partij wordt er inderdaad voor dat kiezers steeds meer strategisch stemmen. ‘Als je wilt dat kiezers met hun stem hun oprechte voorkeur voor een bepaald beleid, een bepaald programma uitdrukken, dan is strategisch stemmen ongewenst. Het is begrijpelijk, zeker in een land met zoveel partijen, maar kan schadelijk zijn voor het draagvlak van individuele partijen en kabinetten. Wie stemt op een partij die niet de eerste voorkeur heeft, zal sneller constateren dat die partij niet doet wat deze kiezer wilde.’

Uitzonderingen

Er is volgens Wissenburg ook geen staatrechtelijke regel die voorschrijft dat de grootste partij de premier moet leveren, of de grootste coalitiepartner. Het is gebruikelijk geworden, maar er zijn uitzonderingen. Een voorbeeld is het kabinet-Biesheuvel (1971-1972) dat werd geleid door de ARP, in zetelaantal de vierde partij in de Tweede Kamer. Ook de premier van het kabinet Van Agt-Wiegel (1977-1981) kwam niet uit de grootste partij.

‘In verkiezingscampagnes wordt nogal eens ten onrechte de indruk gewekt dat een stem op de lijsttrekker van een partij gelijk een stem voor hem of haar als premier is. Gelukkig zijn er ook eerlijke lijsttrekkers die de kiezer weten duidelijk te maken dat formatieprocessen iets minder simpel zijn.’

Wat Wissenburg verder schadelijk vindt, is dat het profileren van een lijsttrekker als verdediger van een partijprogramma en als opponent van alle andere partijen en programma’s, er niet toe bijdraagt dat een lijsttrekker gezien kan worden als onpartijdig. Dit terwijl een premier met de toenemende versplintering van het politieke landschap juist gezien moet worden als minister-president van alle Nederlanders en manager van een coalitiekabinet.

In een reactie stelt LibDem-lijsttrekker Van Tuyll tevreden te zijn dat een aantal partijen een standpunt heeft ingenomen in lijn met de Torentjesverklaring. ‘Het is niet alleen in het belang bij het voorkomen van strategische stemmen, maar ook voor de kwaliteit van het inhoudelijke debat en de coalitievorming.’


Fietsster aangereden door beschonken bestuurder
UTRECHT (NB) - In de avond van donderdag 24 mei werd een fietsster aangereden. De automobilist..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Ernstige letsel bij ongeval
UTRECHT (NB) - In de middag van donderdag 24 mei raakte een vrouw gewond bij een aanrijding met..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
43-jarige verdachte valt 3 kinderen aan
HEESWIJK-DINTHER (AN030) - Drie kinderen reden met hun fietsen op een erf van een bewoner die zo..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Kind word uit water gered man vermist
ROTTERDAM (AN030) - Drie kinderen waren aan het zwemmen in de Maas wanneer één van..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
47-jarige voetganger aangereden door vrachtwagen
Geldermalsen (NB) - Donderdagavond is een 47-jarige voetganger uit Geldermalsen op de Rijnstraat..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Scholengemeenschap Roncalli blundert tijdens examen
BERGEN OP ZOOM (AN030) - De Scholengemeenschap Roncalli maakt een grote fout tijdens de..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Een chip plaatsen in een kenteken?
NEDELAND (AN030) - een werkgroep van de RAI Vereniging van auto-importeurs heeft een voorstel..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Joan zingt vals tijdens het Eurovisie Songfestival
NEDELAND (AN030) - We zitten weer niet in de finale van het Eurovisie Songfestival. Joan Franka..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Woninginbraken stijgen weer
NEDELAND (AN030) - Het is weer gebleken dat afgelopen jaar de woninginbraken fors zijn gestegen,..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws
Tentenkamp op wankele basis ontruimd
Op woensdag 23 mei heeft de advocaat van het tentenkamp van uitgeprocedeerde asielzoekers in Ter..
12 jaar geleden via Actueel Nieuws