Zilverkunst in Nederland

Gemeentemuseum Den Haag 16 april t/m 21 augustus 2016

Hedendaagse kunstwerken die een verhaal vertellen, een gedachte overbrengen of humor bevatten. Menigeen zal dat niet direct met zilver associëren, maar de tentoonstelling Zilverkunst in Nederland in het Gemeentemuseum Den Haag maakt duidelijk dat dit onterecht is. Zilver biedt juist oneindige kunstzinnige en artistieke mogelijkheden. De laatste drie decennia zoeken zilversmeden de grenzen van het materiaal op met prachtige werken als resultaat.

In de zeventiende eeuw was Nederlands zilver befaamd. Zilver genoot eeuwenlang een zekere status en iedereen kwam ermee in aanraking. Als het niet thuis was, dan wel binnen een kerk of vereniging. Na de Tweede Wereldoorlog leek het vak van zelfstandig zilversmid echter te verdwijnen. Er was geen geld meer om zilveren stukken te kopen en in de jaren zestig en zeventig werd zilver vaak gezien als ‘elitair’ en oubollig en dus niet gepast. Nieuwe materialen als aluminium, plastic en rubber genoten de voorkeur.

Expressiemiddel in vrije kunst

Onder aanvoering van zilversmid Jan van Nouhuys keerde het tij in de loop van de jaren tachtig. Hij vroeg zich af hoe hij het vak weer tot bloei kon laten komen. De techniek was er eeuwenlang vooral op gericht om gebruiksvoorwerpen te vervaardigen. Dat leidde er volgens hem toe dat zilversmeden ook in het vrije werk veelal vanuit de vlakke zilverplaat naar een schaal- of vaasvorm toewerkten. Als zilversmeden hun werk wilden vernieuwen en verdiepen, zouden ze zich echter meer moeten opstellen als kunstenaar. Ze moesten niet alleen een mooi object maken, maar ook verhalen gaan vertellen. Dat besef zorgde ervoor dat een nieuwe weg werd ingeslagen en zilver vanaf de jaren negentig wordt toegepast als expressiemiddel in de vrije kunst.

Entree in de kunstwereld

Van Nouhuys richtte in 1990 de stichting Zilver in Beweging op om aandacht te genereren voor hedendaags groot zilver. Deze stichting nodigde onder andere zilversmeden, ontwerpers en kunstenaars uit voor bijeenkomsten over de mogelijkheden van modern zilver en organiseerde diverse tentoonstellingen om zilversmeden een podium te bieden. Hedendaags zilver verwierf bovendien meer bekendheid doordat het vanaf 1994 werd getoond op de PAN Amsterdam. Hier maakte zilverkunst - zilverwerk van jonge, nog levende ontwerpers - letterlijk zijn entree in de kunstwereld.

140 objecten

Mede dankzij de oprichting van Zilver in Beweging verwierf een nieuwe generatie zilversmeden bestaansrecht. Uit deze beweging kwam veel voort. Tegenwoordig promoot de stichting Silver in Motion de kunstzinnige en artistieke mogelijkheden van hedendaags zilver. De tentoonstelling Zilverkunst in Nederland in het Gemeentemuseum is ook door deze stichting geïnitieerd. In Den Haag zijn ongeveer 140 objecten te zien die een prachtig beeld geven van de kunstobjecten uit de afgelopen vijfentwintig jaar.

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie Zilverkunst in Nederland/ Silver Art in the Netherlands