Gemeentemuseum Den Haag verwerft ‘hedendaags relikwie’ van Paul Thek

HetGemeentemuseum Den Haag heeft een sculptuur uit de serie Technological Reliquaries van de Amerikaanse kunstenaar Paul Thek (1933-1988) aangekocht. Het kunstwerk doet denken aan een middeleeuwse reliekschrijn, waarbij overblijfselen van een heilige of martelaar gepresenteerd werden in sierlijk bewerkte kistjes. Thek’s variant is een perspex-doos waarin hij in een metalen constructie een bloederige homp spierweefsel toont, gemaakt van was en pigment.

Thek wordt gezien als een van de belangrijkste kunstenaars uit de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. Voor hedendaagse kunstenaars als Damien Hirst, Paul McCarthy en Mike Kelley is hij een groot inspiratiebron. De nieuwe aanwinst is aangekocht met de steun van de Vereniging Rembrandt en haar Themafonds Moderne en hedendaagse kunst, het Mondriaan Fonds en het VSBfonds en is op dit moment in het museum te zien in de tentoonstelling ‘Ingewikkelde beelden’. Na deze tentoonstelling krijgt het werk een ereplaats in de vaste collectiepresentatie ‘Ontdek het Moderne’.

In 1964 toont Paul Thek zijn beruchte Meat Pieces (die hij later Technological Reliquaries noemt)voor het eerst in de Pace Gallery in New York. In deze serie construeert hij stukken huid, vetlagen en spiermassa met behulp van materialen als was, verf, metaal en plastic. Zo realistisch, dat het lijkt alsof hij hompen rauw vlees rechtstreeks uit het slachthuis heeft gehaald. Het publiek verlaat de galerie misselijk. In een interview in 1966 geeft Thek zijn teleurstelling hierover aan en vraagt zich hardop af: “Worden mensen misselijk wanneer ze een schilderij van Francis Bacon of Rembrandts De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp bekijken? Iets is altijd lelijk en mooi tegelijk.” De legendarische tentoonstelling in New York maakt van Thek een bekend kunstenaar in de Verenigde Staten. Toch kiest hij er een aantal jaren later voor om naar Europa te vertrekken waar hij, met de tijdelijke installaties die hij daar maakt, erin slaagt een belangrijke speler te worden in de internationale kunstwereld.

Thek is ervan overtuigd dat de extreme welvaart en de overvloed aan prikkels van de massamedia de menselijke zintuigen hebben afgestompt. Door in Untitled (1965-1966) een fragment van het lichaam als onderwerp te nemenen dit in een duidelijk katholieke context te plaatsen,zet hij zich bovendien af tegen de oppervlakkigheidvan de heersende kunststromingen in de jaren zestig, minimal art en pop art. De ‘sarcofaag’ die de plexiglazen box omsluit, lijkt een verwijzing naar een sculptuur vanDonald Judd - waarmee de kunstenaar letterlijk een extra ‘laag’ aan het werk toevoegt. Door het kunstwerk als een hedendaagse relikwie te tonen, wil Thek de kunst opnieuw bezielen.

Hoewel er af en toe werken op papier worden aangeboden, zijn iconische werken van Paul Thek uiterst zeldzaam. Belangrijke reden is dat hij vaak installaties maakte van vergankelijke materialen. Directeur Benno Tempel noemt de aankoop een buitenkans. “De afgelopen jaren hebben we de internationale collectie uitgebreid met belangrijke werken van Berlinde de Bruyckere, Louise Bourgeois en Lee Bontecou. Naast het nieuwe werk uit de serie Technological Reliquariesheeft het museum ook een drieluik en een werk op papier van Thek uit 1971 in bezit. Hoewel de kunstenaars elk hun eigen technieken gebruiken, staat de vergankelijkheid van de mens in hun oeuvre centraal. Thek’s werk is ondanks zijn grote invloed op hedendaagse kunstenaars ondervertegenwoordigd in Nederlandse museumcollecties. Het nieuwe werk is een belangrijke aanwinst voor het museum en voor de Collectie Nederland”.

De relatie van Paul Thek met Nederland was innig. Hij woonde hier van tijd tot tijd en had in 1969 een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam. In zijn multidisciplinaire oeuvre- waarin de puur persoonlijke beeldtaal opvalt - spelen spiritualiteit, seksualiteit en de twijfel aan technologische vooruitgang een belangrijke rol.