Dantons dood Toneelgroep Amsterdam

Na zijn radicale Macbeth regisseert Johan Simons opnieuw een klassieker uit het wereldrepertoire. In Dantons dood plaatst hij de twee kopstukken van de Franse Revolutie, Danton (Hans Kesting) en Robespierre (Gijs Scholten van Aschat) lijnrecht tegenover elkaar. Dwars door de voorstelling loopt De Oversteek van Adelheid Roosen: elke avond zullen honderd bewoners, uit de wijken van de steden waar het stuk gespeeld wordt, zich nestelen op het podium van de schouwburg. Een ontmoeting tussen Simons en Roosen op het theatrale schavot van de revolutie.

dantons dood
Ooit streden zij als vrienden voor dezelfde idealen. Nu is hun relatie doortrokken van achterdocht en meningsverschillen over de te volgen strategie: Robespierre wil met geweld een volksdemocratie vestigen, terwijl Danton steeds meer twijfelt of de mens wel in staat is de offers te brengen die een revolutie vergt. Hij voorziet de mislukking en trekt zich met zijn vrienden en geliefden terug in een doorwaakte nacht van roes en vleselijke lust, terwijl Robespierre met elk afgehouwen hoofd de macht meer naar zich toe trekt. Dantons dood is een bespiegeling over macht en verantwoordelijkheid, revolutie en geweld neergeschreven met de urgentie van een politiek pamflet.

Johan Simons, intendant van de Münchner Kammerspiele, leidde eerder Hollandia, ZT Hollandia en NTGent. Zijn voorstellingen hebben vaak expliciet maatschappelijke thema’s. Net als bij zijn extreme bewerking van Shakespeares Macbeth vorig seizoen bij Toneelgroep Amsterdam, maakt Simons van Dantons dood een voorstelling waarin hij de vraag stelt naar de wenselijkheid en haalbaarheid van revolutie vandaag. ‘Ik heb me natuurlijk afgevraagd wat revolutie vandaag nog betekent. Is de Arabische lente een revolutie? De anti-globalisten-beweging? De sit-ins van de indignados? Ik geloof dat de enige echte revolutie van vandaag de genetische revolutie is. Kijkende naar de puinhoop die de mens van zijn wereld en zichzelf maakt, stel ik - samen met Michel Houellebecq en Peter Sloterdijk - de vraag: als we een betere mens kunnen scheppen dan diegene die vandaag op aarde rondloopt, waarom zouden we dat dan niet doen? Het is een vraag die ik expliciet aan de orde wil stellen in Dantons dood.’

Georg Büchner (1813-1837) is één van Duitslands meest markante toneelauteurs. In zijn werk gaan sociale bewogenheid en een radicale breuk met de literaire traditie hand in hand. Hij schrijft gefragmenteerde, poëtische teksten die hij injecteert met aan de actualiteit ontleende bronnen. Wanneer Büchner op 23-jarige leeftijd aan tyfus overlijdt, is Dantons dood zijn enige gepubliceerde werk. Van zijn hand werden later nog de satire Leonce en Lena, het onvoltooide Woyzeck en de novelle Lenz gepubliceerd. Zijn documentair theater avant-la-lettre inspireerde talloze toneelschrijvers onder wie Bertolt Brecht, Heiner Müller en Sarah Kane.

de oversteek - adelheid roosen
Het project De Oversteek van alliantiepartner Adelheid Roosen past bij haar zo kenmerkende motto: Koninkrijk-Keizerrijk-Buurthuis, en in die hiërarchische volgorde. In Dantons dood duiken wijkbewoners op die als nomaden met de voorstelling meereizen. Als het publiek huiswaarts keert, blijven ze achter en beslapen in elke stad letterlijk de schouwburgen. ‘Een plek is een plek, maar een publiek is mobiel. Het volk is mobiel. Een volk is nomadisch. Dus trek ik met een volk van honderd vrouwen en mannen - uit de wijken van de steden waar het stuk gespeeld wordt - naar de schouwburg. We maken de oversteek van de wijken naar het theater. Deze burgers en wijkbewoners vertegenwoordigen, waar het stuk in essentie om gaat: het volk. De meesten zullen zelden tot nooit in een schouwburg geweest zijn. Zij zullen niets spelen. Zij blijven
9-1-2014 dantons dood | toneelgroep amsterdam 2 wie ze zijn: zichzelf. Zij zullen op het toneel doen, waar zij zich thuis in voelen en zullen het openbare gebouw, de schouwburg, eer aan doen als ware het een buurthuis.’, aldus Roosen.

ta-extra amsterdam
Op woe 5 feb is er een openbare repetitie in de Stadsschouwburg Amsterdam. Op woensdagen wordt een inleiding aangeboden, op vrijdagen een nagesprek met de acteurs en op donderdagen wordt de voorstelling Engelstalig boventiteld.