Delfts Wit - Het is niet alles Blauw dat in Delft blinkt

Gemeentemuseum Den Haag

23 november 2013 t/m 21 maart 2014

De geschiedenis van Delfts aardewerk is vooral Blauw gekleurd, maar kent vele verschijningsvormen, van blauwwit tot kakelbont. Delfts Blauw wordt wel gezien als toonbeeld van Hollands welvaren in de Gouden Eeuw, en is nog altijd zeer geliefd en wereldberoemd. Het Gemeentemuseum Den Haag beschikt over een van de mooiste en grootste collecties Delfts aardewerk ter wereld. Een nieuwe tentoonstelling laat nu zien dat ook Delfts Wit een grote rol heeft gespeeld in de Delftse aardewerknijverheid door de eeuwen heen. Voor het eerst staat ongekleurd Delfts aardewerk centraal. Gecombineerd met een installatie van kleurrijke stofontwerpen van de Haagse beeldend kunstenaar Christie van der Haak ontstaat een uniek en eigentijds beeld.

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) liet Nederland vanaf het begin van de zeventiende eeuw kennismaken met Oosters porselein. De glans, de prachtige decoraties en de exotische vormen van de creaties spraken weliswaar buitengewoon tot de verbeelding, slechts de welgestelde burgers konden het zich veroorloven om deze bijzondere producten aan te schaffen. De Delftse aardewerkindustrie zag dit als een uitdaging en streefde ernaar om de uiterlijke kenmerken van het Oosterse porselein zo dicht mogelijk te benaderen. Met succes, want hun verfijnde, luxueus uitgevoerde aardewerken product werd wereldwijd gezien als het beste alternatief voor het echte (export)porselein. Men sprak zelfs over Delfts ‘porceleyn’. In de late zeventiende en vroege achttiende eeuw was Delft dan ook de onbetwiste wereldleider van dit zogenaamde tinglazuuraardewerk.

Ook in Delfts Wit aardewerk was de verscheidenheid aan gebruiks- en siervoorwerpen enorm. In het achttiende-eeuwse interieur kwam dit naast en door elkaar voor. In de tentoonstelling Delfts Wit in het Gemeentemuseum Den Haag wordt onder meer ingegaan op de functie van wit Delfts aardewerk, zijn plaats in het Hollandse interieur en de wijze waarop Delfts Wit zich tot Delfts Blauw verhoudt. Daarnaast probeert de tentoonstelling een antwoord te geven op de vraag of al het Delfts Wit daadwerkelijk in Delft is vervaardigd.

Installatie van Christie van der Haak

Aangevuld met een aantal substantiële particuliere bruiklenen wordt de collectie wit Delfts op evocerende wijze gepresenteerd in een installatie van de Haagse kunstenaar Christie van der Haak (1950), in samenwerking met Asmir Ademagic (1969). Dit najaar is door de firma Fabricut in Amerika een collectie stoffen van Christie van der Haak op de internationale markt gebracht. De Christie van der Haak Collection bestaat uit rijke stoffen voor stoffering, wandbespanning en gordijnen. Deze collectie wordt ook op de tentoonstelling gepresenteerd.

Gezien de fascinatie die Van der Haak in haar schilderijen aan de dag legt voor zich herhalende patronen, wekt het geen verbazing dat zij zich sinds enige jaren toelegt op het ontwerpen van stoffen. Ze gebruikt florale en abstracte motieven, die met spiegelingen en verdubbelingen een ingewikkeld patroon vormen. De kleuren zijn gedekt tot zeer expressief. De patronen op stof lijken de perfecte oplossing voor waar zij al schilderend naar op zoek was. De rijkheid aan vorm en kleur vormt de perfecte ambiance voor het Delfts Wit.

Bij de tentoonstelling Delfts wit verschijnt een rijk geïllustreerde publicatie (Uitgeverij Waanders, € 39,90).

Bijschrift bij de afbeelding: Aardewerken plastiek van paard, Delft, 1750-1800 en stofontwerp van Christie van der Haak, 2013