Onderzoekers ontdekken afweercellen tegen tuberculose

Een internationaal team van onderzoekers, onder andere van de Universiteit Utrecht, heeft in menselijk bloed afweercellen ontdekt die vetachtige stoffen in tuberculosebacteriën herkennen. Ze publiceren hier deze week over in het tijdschrift Nature Immunology. De resultaten kunnen bijdragen aan een verbeterd vaccin tegen tuberculose.

Tuberculose is een ernstige ziekte waar veel mensen wereldwijd aan lijden en die jaarlijks veel slachtoffers eist. Op dit moment is er geen goed vaccin tegen de ziekte en de antibioticakuur duurt lang en helpt niet in alle gevallen. “Er is dringend behoefte aan een verbeterd vaccin”, zegt Ildiko van Rhijn, immunoloog aan de Universiteit Utrecht en eerste auteur van het artikel in Nature Immunology. “Ons onderzoek kan daaraan bijdragen, en ook aan een betere diagnostiek van de ziekte.”

Ongebruikelijk
Van Rhijn en haar collega’s onderzochten zogenaamde T-cellen (afweercellen) in menselijk bloed. Het bijzondere is dat de T-cellen in hun onderzoek zich niet richtten tegen een eiwit, zoals gebruikelijk is, maar tegen een bepaald lipide. Lipiden zijn vetachtige stoffen waaruit de membraan van de bacterie is opgebouwd. “Ik koos voor deze strategie, omdat de tuberculosebacterie meer lipiden bevat dan eiwitten”, zegt Van Rhijn. “Onverwachts bleek het lipide bij verschillende patiënten dezelfde T-cellen te stimuleren. Bij een eiwit-vaccin is dat niet altijd zo. Dit is een voordeel bij het ontwikkelen van vaccins en diagnostiek.“

Ook andere ziekten
De onderzoeksresultaten bieden wellicht ook perspectief voor andere ziekten die veroorzaakt worden door bacteriën “We zouden graag zien dat ook daar uiteindelijk lipiden in vaccins gebruikt gaan worden”, zegt Van Rhijn. “Hopelijk leidt dat tot minder ziektegevallen.”