Moeite afleren angst meer kans PTSS

Militairen die moeite hebben met het afleren van angst vóór uitzending naar Afghanistan hebben na hun uitzending meer kans op het ontwikkelen van posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dat schrijft Miriam Lommen van de Universiteit Utrecht in haar proefschrift, dat ze op 3 mei zal verdedigen.

Iemand die aan PTSS leidt, heeft herbelevingen van de traumatische gebeurtenis, vermijdt herinneringen aan het trauma en is verhoogd prikkelbaar. Als deze psychische klachten enige tijd aanhouden, kunnen ze leiden tot bijvoorbeeld relatieproblemen of het niet meer goed functioneren op het werk.

249 militairen

De Utrechtse promovenda Miriam Lommen onderzocht of mensen vóór een eventueel trauma al bepaalde eigenschappen bezitten die hen vatbaarder maken voor het ontwikkelen van PTSS. Daartoe kreeg zij de unieke kans om een onderzoek uit te voeren onder 249 Nederlandse militairen en ze te testen vóórdat zij werden uitgezonden naar Afghanistan, en een paar maanden na hun uitzending.

Auto op bermbom

Uit de resultaten blijkt dat militairen meer kans hebben op het ontwikkelen van PTSS-klachten als zij vóór hun uitzending al moeite hebben met het afleren van angst. Bij het meemaken van een traumatische gebeurtenis wordt een angst aangeleerd waarbij een eigenlijk neutrale situatie geassocieerd raakt met die negatieve gebeurtenis. Lommen: “Een voorbeeld: een militair in Afghanistan ziet voor eigen ogen een auto exploderen die op een bermbom is gereden. Autorijden kan dan geassocieerd raken met de explosie en zo kan het autorijden zelf angst oproepen. Als dit een militair overkomt die moeite heeft met het afleren van angst, is de kans groter dat hij of zij bij terugkomst in Nederland niet langer in een auto durft te stappen: de associatie tussen een autorit en een explosie is te sterk geworden. De militair kan leiden aan PTSS.”

Therapie

Lommen benadrukt dat er in de behandeling van PTSS vooral aandacht moet zijn voor de negatieve associatie: vraag in het bovenstaande voorbeeld aan de militair hoe geloofwaardig het is dat de auto hier in Nederland ook daadwerkelijk ontploft. “Daarmee ligt de focus op de verwachtingsrelatie. De militair is er het meest mee geholpen door hem of haar te laten ervaren en ervan bewust te maken dat er geen relatie meer bestaat tussen autorijden en een explosie. De associatie auto-explosie moet hierdoor langzaamaan wijken voor de associatie auto-geen explosie.”

Het onderzoek van Miriam Lommen is gefinancierd door NWO.