Direct je persbericht verspreiden onder journalisten, social-media en zoekmachines.
Startpunt voor de verspreiding van nieuwswaardige content.

Persbericht verzenden

Persbericht

Houdt de koolmees klimaatverandering bij

Datum: woensdag 6 maart 2013

Bron: Actueel Nieuws

6 maart 2013 -

Door klimaatverandering leggen koolmezen steeds vroeger hun eieren. Maar de rupsen die voor de voeding van de jongen onontbeerlijk zijn, komen nog eerder uit hun ei. Daardoor ontstaat een `voedingsgat', dat de overleving van de jonge vogeltjes op het spel zet. 

In hoeverre helpen genetische veranderingen bij de koolmezen en andere zangvogels hen de klimaatverandering bij te benen, vraagt prof.dr. Marcel Visser zich af in zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van buitengewoon hoogleraar Ecologische genetica op donderdag 7 maart aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR. De leerstoel wordt gefinancierd door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), waar Visser werkzaam is. 

Het is nog maar de vraag of de koolmees en andere dieren en planten de opwarming van het klimaat kunnen bijbenen door genetische aanpassing. Dit aanpassingsproces via natuurlijke selectie in de evolutie is weliswaar de drijvende kracht achter de overleving van soorten in een veranderende wereld geweest maar toch rijst de vraag of dit mechanisme toereikend is. Immers, uit een langlopende studie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) van koolmezen blijkt dat de vogels de laatste decennia hun eieren elke tien jaar twee dagen eerder leggen. Daarentegen verschijnen de rupsen die in de groeifase van de jonge vogeltjes het hoofdmenu vormen in dezelfde onderzoeksperiode elke tien jaar acht dagen eerder. Daardoor schuiven de pieken van vraag naar en aanbod van rupsen langzaam uit elkaar. In 1980 viel de hoogste voedselbehoefte van jonge koolmezen in dezelfde periode, eind mei, als de periode van het hoogste aanbod. Tegenwoordig is die grootste vraag hooguit enkele dagen vervroegd terwijl de dag met de meeste rupsen zo'n twee weken eerder valt, al half mei. Dat betekent dat de jonge vogeltjes van met name de late legsels niet gevoed kunnen worden met dezelfde populatie rupsen, omdat die dan al zijn verpopt. 

Aanpassen 
Maar zijn er tekenen dat de koolmezen zich hierop aanpassen? Inderdaad constateren onderzoekers dat koolmezen die vroeg broeden nu in het voordeel zijn. Zij krijgen meer en beter doorvoede nakomelingen die zich op hun beurt een jaar later onder dezelfde warmere omstandigheden weer beter kunnen voortplanten. Zij hebben kennelijk de genetische eigenschappen die zijn aangepast aan het nieuwe milieu. Zo werkt natuurlijke selectie. Maar hoe snel kan een soort zich aanpassen aan de veranderende natuurlijke omgeving? 

Marcel Visser Marcel Visser
In zijn rede `The ecology of life history evolution' gaat prof. Marcel Visser in op die wisselwerking tussen ecologie en genetica. Lange tijd werd gedacht dat genetische aanpassing te langzaam zou gaan maar meer recent is duidelijk geworden dat ecologische en evolutionaire processen op 

dezelfde tijdschaal plaats kunnen vinden. Het begrijpen en voorspellen van genetische veranderingen is bij uitstek het domein van de fokkerij en genetica, de leerstoelgroep bij Wageningen University waar Visser's leerstoel is ondergebracht. "De fenotypische selectie is bij de koolmezen goed te meten", zegt prof. Visser. "En daaruit zijn voorspellingen en consequenties af te leiden, bijvoorbeeld over het aantal nakomelingen van een vogelsoort in een opgewarmd klimaat. Maar voor het schatten van genetische veranderingen is de kennis uit de fokkerij zeer belangrijk." 

Het onderzoek geeft ook concreet houvast voor het klimaatbeleid. Nu is er in IPCC-verband (Intergovernmental Panel on Climate Change) en in de politiek een akkoord dat twee graden opwarming de komende eeuw acceptabel is. "Toch is die begrenzing een slag in de lucht", stelt prof. Visser. "Je weet immers niet of alle soorten in staat zijn om dat tempo bij te houden. Het kan goed zijn dat voor bepaalde soorten maximaal een graad opwarming maximaal is. Dat zouden politiek en beleid moeten weten".

© Nieuwsbank


Nuon gaat grootschalig zonnecentrales realiseren bij windparken
Nuon zet grootschalig in op het ontwikkelen van zonneparken bij windparken. Na een succesvolle..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Start van 80 kamermuziekconcerten in verpleeghuizen
Zondag 12 februari 2017 start een 2 jaar durende reeks van 80 kamermuziekconcerten van Stichting..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Samen spelen essentieel voor vader-dochterband
72% van de vaders speelt minder dan een half uur per dag met zijn dochter Amstelveen, maandag 13..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Noordhoff Uitgevers en Uitgeverij Kavanah bundelen krachten
Noordhoff Uitgevers is de nieuwe eigenaar van het studiemateriaal van Uitgeverij Kavanah. Het..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Kunstonderwijs op hoog niveau: Oosterlicht op VUUROL
Verrassend en bijzonder theater in de bossen van Lage Vuursche: Theaterfestival VUUROL. Met..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Mbo-studenten geven stages en leerbanen een acht
Studenten geven hun stages en leerbanen gemiddeld een 8. Dat blijkt uit de BPV Monitor die SBB..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
'Driekwart consumenten weet meer dan winkelmedewerker'
AMSTERDAM, 13 februari 2017 - Nederlandse consumenten zijn ontevreden over de klantbeleving in..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Longfonds voert vandaag actie in Den Haag voor gezonde lucht
Vandaag laat het Longfonds in Den Haag zien dat Nederland zich zorgen maakt over de ongezonde..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
Fleet Complete betreedt Oostenrijkse markt via T-Mobile Oostenrijk
(1 februari 2017 - Toronto, Canada) - Fleet Complete(r), leider in telematica voor wagenparken en..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws
VEH ziet grote politieke steun voor omkeren schadeproces Groningen
Politieke partijen steunen vrijwel allemaal het uitgangspunt dat gedupeerden van gasschade in..
7 jaar geleden via Actueel Nieuws