Dijsselbloem zit in een onmogelijke spagaat

03-02-2013 o Nog maar een paar weken na de benoeming van Dijsselbloem als voorzitter van de eurogroep wordt mijn vrees al bewaarheid: hij zit in een onmogelijke spagaat. Hij heeft zijn benoeming te danken aan het vertrouwen dat Duitsland in hem stelt. Dat betekent inzetten op een harde lijn: maximaal 3% begrotingstekort, geen cent meer. Maar door SNS Reaal zit hij nu wel met een tegenvaller van EUR3,7 miljard in Nederland en gaat de 3%-norm niet werken. Dus: hard voor anderen, maar zacht voor Nederland, dat is zijn dilemma, als hij Nederland tenminste niet nog verder wil kapot bezuinigen. Mijn advies: zet de aanval in! Zie het SNS-drama als het zoveelste bewijs dat tot nu toe Brussel de onverantwoorde speculatie nog niet echt heeft weten aan te pakken. Dijsselbloem zal aan gezag winnen als hij op basis van de Nederlandse ervaring met banken als SNS komt met een aanvullend pakket aan voorstellen, met splitsing van bankactiviteiten met stip op nummer een.

Trouw plaatste deze week mijn repliek op een column van onderzoeker Rob de Wijk. Het ging over de vraag of we nu blij moeten zijn met de benoeming van Dijsselbloem tot voorzitter van de eurogroep. Ik voorspelde dat dit niet goed zal zijn voor Nederland, omdat vanuit die positie Dijsselbloem in een moeilijke positie zit om, als dat nodig mocht blijken, voor Nederland een uitzonderingspositie op de 3%-norm te bedingen. Het alternatief, nog meer bezuinigen, zal de Nederlandse economie in nog slechter vaarwater brengen. Daarom vond en vind ik de benoeming geen feest voor Nederland. Nu, enkele dagen later, blijkt hoe serieus dit scenario is: met het redden van SNS gaat de staatsschuld verder oplopen. Het is nu zeker dat we in 2013 de 3% begrotingstekort gaan overschrijden, of Rutte-II moet nog belachelijker bezuinigingsmaatregelen gaan invoeren dan het kabinet nu al doet.

We hebben in Brussel al vaker gezien dat, als voorzitters of regeringsleiders in een lastig pakket zitten, de vlucht naar voren vaak de enige oplossing is. Daarom denk ik dat Dijsselbloem er goed aan zou doen de agenda van de eurogroep opnieuw in te richten: minder nadruk op begrotingsdoelstellingen en absolute prioriteit voor het aanpakken van de onverantwoorde speculatie. Juist nu de Commissie terugtrekkende bewegingen maakt, doordat Commissaris Barnier deze week nog aankondigde pas in september met voorstellen te komen voor splitsing van bankactiviteiten en daarbij heel voorzichtig te werk te zullen gaan. En juist nu het oppercomite van bankiers, het Basel-Comite, bekend maakte de eisen voor kapitaalbuffers te verzachten. Juist nu kan Dijsselbloem met beroep op de ervaringen met SNS eisen dat de ministers van Financien van de lidstaten gaan doorpakken.

Uit een analyse die we als eurofractie maakten van de uitvoering van het SP-actieplan tegen onverantwoorde speculatie, bleek dat Europa ver achterloopt en dat van de intenties direct na de financiele crisis in 2008 nog maar weinig terecht is gekomen. Als Dijsselbloem daar interesse in heeft, stellen we onze gegevens graag beschikbaar. Het is vrij eenvoudig om een nieuwe actielijst te maken van hoognodige maatregelen: laat hij die agenderen bij de eurogroep en zo de Commissie onder druk zetten om sneller en ambitieuzer te werk te gaan. Als hij dat doet, slik ik mijn kritiek op zijn benoeming graag in: dan hebben we er ook als Nederland echt wat aan. Bijkomend voordeel: door de aandacht af te leiden van de 3%-norm, kan hij gemakkelijker de uitzonderingspositie voor Nederland bedingen die we dringend nodig hebben, tenminste als we door onverantwoorde bezuinigingen niet willen verzuipen.

© Nieuwsbank