Risico op borst- en eierstokkanker onderzocht

Als borstkanker of eierstokkanker veel voorkomt in de familie, hangen ingrijpende beslissingen over preventieve operaties aan borsten of eierstokken af van goed advies over hoe hoog het risico op kanker precies is. Vooralsnog is echter onduidelijk waarom sommige vrouwen een hoog en andere een veel lager risico lopen. Hiervoor is veel meer informatie nodig, niet alleen over de erfelijke oorzaken, zoals veranderingen (mutaties) in bepaalde genen, maar ook over leefgewoonten. 

Onderzoek families met verhoogd risico op borst- en eierstokkanker in Zuid-oost Nederland 
Daarom is de HEBON-studie opgezet (Hereditair (= erfelijke) Borst- en eierstokkanker Onderzoek Nederland), een grootschalig onderzoek onder families met een verhoogd risico op borst- en eierstokkanker. In de regio Zuid-oost Nederland ontvangen ruim 2.400 vrouwen (en 600 mannen) de komende tijd een uitnodiging om deel te nemen. In heel Nederland zullen 30.000 vrouwen en 6.000 mannen voor de studie worden benaderd. 

Mutaties 
Leden van families waarin veel borst- en eierstokkanker voorkomt kunnen zich sinds midden jaren negentig laten testen door middel van erfelijkheidsonderzoek. Veranderingen (mutaties) in de zogenoemde BRCA1- en BRCA2-genen worden echter maar in een klein deel van de families gevonden. Matti Rookus, de cooerdinator van het onderzoek: "Met de HEBON-studie proberen we de kennis over erfelijke oorzaken te vergroten, waardoor in de toekomst niet alleen de BRCA1/2-families, maar ook andere belaste families goed geinformeerd kunnen worden." 

Sterk varierend risico 
Het risico op borst- en eierstokkanker lijkt, ook als iemand een mutatie in het BRCA1- of BRCA2-gen draagt, nog sterk te kunnen varieren. Waarom het risico voor de ene `mutatiedraagster' hoger is dan voor de andere is onduidelijk. Ook andere genen lijken hierbij een rol te spelen, maar daarnaast ook leefgewoonten. Zo blijkt het kankerrisico in jongere generaties groter te worden; de ziekte doet zich op jongere leeftijd voor. Dat zou kunnen komen doordat een aantal risicofactoren dat een rol speelt bij het ontstaan van borstkanker in de algemene bevolking steeds meer voorkomen. Zo krijgen vrouwen steeds later kinderen, neemt overgewicht toe en lichaamsbeweging af. Mogelijk spelen die risicofactoren ook een rol bij erfelijke borstkanker, stelt genetisch-consulent Beppy Caanen van de Klinische Genetica van het Maastricht UMC+: "Om mutatiedraagsters, maar ook 
vrouwen uit een familie waarin juist geen mutatie gevonden is, beter te kunnen adviseren over hun risico en de oorzaken van de ziekte is meer kennis dringend noodzakelijk. Ingrijpende beslissingen over preventieve operaties aan eierstokken of borsten en op welke leeftijd je deze moet overwegen hangen hiervan af." 

Inzicht in gevolgen preventie
Een ander doel van de Hebon-studie is meer inzicht krijgen in de gevolgen van dergelijke preventieve operaties, `als vrouwen voor zo'n operatie kiezen. Te denken valt aan allerlei klachten als gevolg van de ingreep, waaronder (ernstige) overgangsklachten, maar ook gevolgen voor de gezondheid 

op lange termijn worden onderzocht. 
Weer een ander deel van het onderzoek richt zich op de behandeling van borst- en eierstokkanker bij deze specifieke doelgroep. De onderzoekers willen te weten komen of vrouwen uit deze families wel op dezelfde manier behandeld moeten worden als vrouwen bij wie de ziekte niet erfelijk is. 

Ruim 3000 mensen 
Deze maand zal de afdeling Klinische Genetica van het azM / Maastricht UMC+ ruim 2.400 vrouwen (en 600 mannen) uit families met een verhoogd risico (36.000 in heel Nederland) een uitnodiging sturen om deel te nemen aan de HEBON-studie naar erfelijke borst- en eierstokkanker. Deelnemers wordt onder meer gevraagd online een vragenlijst in te vullen. Hun antwoorden zullen bijdragen aan meer kennis over de risico's op kanker en zodoende betere adviezen voor deze families. 

De Programmacommissie Erfelijkheid van Borstkankervereniging Nederland ondersteunt om die reden deelname aan de HEBON-studie. De studie wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team van clinici en onderzoekers van alle Universitair Medische Centra en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en wordt gefinancierd door ZonMw, KWF kankerbestrijding en Stichting Pink Ribbon. 

Meer informatie over de HEBON-studie op www.hebon.nl.

© Nieuwsbank