Overheden moeten kunnen blijven investeren

Het CDA in de Tweede Kamer vindt dat gemeenten, waterschappen en provincies moeten kunnen blijven investeren in publieke werken, zoals gebouwen, dijken en infrastructuur. Deze week trokken werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB en decentrale overheden aan de bel over de schadelijke gevolgen van de Wet Houdbare Overheidsfinancien (HOF). Vanaf 2013 zou voor 900 miljoen aan geplande projecten niet kunnen doorgaan. In de hele kabinetsperiode zou in totaal 11 miljard euro niet kunnen worden geinvesteerd. Maatschappelijk nuttige voorzieningen worden hierdoor niet of later gerealiseerd. Maar het schaadt ook de werkgelegenheid, in het bijzonder in de bouwsector.

CDA-Kamerlid Eddy van Hijum wil daarom dat het kabinet het onderdeel van de wet HOF heroverweegt dat decentrale overheden aan een strikte tekortnorm bindt. Liefst zou hij zien dat wet ten behoeve van de parlementaire behandeling wordt gesplitst. Het CDA steunt wel het algemene voornemen om Europese en nationale begrotingsspelregels in de wet te verankeren. Dit betekent dat de rijksoverheid moet streven naar begrotingsevenwicht en zich moet houden aan afspraken over het terugdringen van het begrotingstekort (het zgn. EMU-saldo) en de staatsschuld. Dit hoofdbestanddeel van de wetgeving zou snel in de Kamer behandeld moeten worden. Over de soliditeit van de rijksfinancien mag geen twijfel bestaan.

Maar voor decentrale overheden bestaan dergelijke afspraken al. Het uitgangspunt dat gemeenten, waterschappen en provincies een sluitende begroting moeten hebben, is reeds in wet- en regelgeving verankerd. Indien hun financiele situatie verslechtert, worden zij onder preventief toezicht of zelfs onder curatele gesteld. De boekhoudmethode van decentrale overheden (baten-lastenstelsel) wijkt bovendien wezenlijk af van die van de rijksoverheid (kasstelsel). Over het algemeen sparen decentrale overheden voor investeringen (reserves) of schrijven deze in een aantal jaren af. Bij berekening van het EMU-saldo worden investeringsuitgaven echter volledig toegerekend aan het jaar waarin deze worden gedaan. Een renovatie van een schoolgebouw leidt tot een hoger EMU-tekort in het jaar van de investering; of er sprake is van een sluitende meerjarige exploitatie doet niet ter zake. Het opleggen van een EMU-tekortnorm aan decentrale overheden leidt derhalve tot minder investeringsruimte, hoe degelijk het financieel beleid ook is.

Het CDA vindt het onacceptabel dat juist in deze tijd regionale investeringen die de economie stimuleren om louter boekhoudkundige redenen worden geschrapt. Het CDA heeft bovendien de indruk dat het wetsvoorstel verder gaat dan de Europese regels, die slechts vragen om "passende cooerdinatiemechanismen" tussen overheden. Van Hijum wil dat het kabinet nader motiveert waarom het kiest voor een fundamentele ingreep in de bestuurlijke verhoudingen, met vergaande sancties. Ook wil hij onderzoeken of er op Europees niveau ruimte bestaat voor alternatieven die rekening houden met verschillen in boekhoudmethodes.

© Nieuwsbank