Oud-studenten schenken Universiteit Leiden vrijheidsbeeld

Het vrijheidsbeeld, dat in de Hortus botanicus komt te staan, herinnert aan de bevrijding en het herstel van de academische vrijheid aan de Universiteit Leiden in 1945. Het is in opdracht van LSC - Jaar 1962 gemaakt door beeldhouwer en kunstenaar Philip de Koning. De bronzen opvliegende uil (symbool van de wijsheid) breekt uit zijn ketenen en laat de tralies achter zich. Het beeld symboliseert volgens de Leidse alumni de wetenschap die, na `geknecht' te zijn geweest, weer in volle vrijheid kan worden beoefend.

'Bolwerk der herwonnen vrijheid'

De LSC-alumni vieren op 10 november dat ze 50 jaar geleden met hun studie aan de Universiteit Leiden begonnen. `Het beeld heet Praesidium Liberatae Libertatis, ofwel bolwerk der herwonnen vrijheid', aldus de voorzitter van het Lustrumcomite LSC 1962, dr. A.P. Varekamp. `We kijken terug op de afgelopen 50 jaar en realiseren ons hoe belangrijk die herwonnen vrijheid ook voor ons persoonlijk is geweest, omdat wij daardoor aan de - heropende - Leidse universiteit in vrijheid hebben kunnen studeren. En dat is iets waarop ten tijde van onze geboorte allerminst zicht was.'

Cleveringa-rede

De alumni van 1962 zijn voor het overgrote deel geboren in 1944, aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. In die periode was de Leidse Universiteit nog steeds gesloten als gevolg van de beroemde rede van professor Rudolf Cleveringa. Hij protesteerde op 26 november 1940 tegen het dreigende ontslag van de joodse hoogleraar Meijers en enkele andere joodse hoogleraren en medewerkers van de universiteit. Deze protestrede leidde de volgende dag tot een omvangrijk studentenverzet, waarna de Duitse bezettingsmacht de universiteit sloot. Nog steeds wordt op 26 november de Cleveringa-rede jaarlijks op vele plaatsen binnen en buiten Nederland herdacht.

Bolwerk van vrijheid

Al bijna een eeuw vermeldt het grootzegel van de Universiteit Leiden de woorden Praesidium Libertatis, ofwel bolwerk van vrijheid. Maar in 1944 was het nog allerminst zeker dat de academische vrijheid waar de Duitse bezetter een eind aan had gemaakt, weer terug zou komen. Gelukkig kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog en kon de academische vrijheid worden herwonnen. Het leek het LSC - Jaar 1962 daarom passend de Universiteit Leiden een gedenkteken aan te bieden in de vorm van een kunstwerk dat herinnert aan dit herwinnen van de vrijheid in 1945 en aan de algemenere betekenis van vrijheid, vrije wetenschap en bevrijde wetenschappers.

Dochters Cleveringa aanwezig

Het vrijheidsbeeld wordt zaterdagochtend 10 november aangeboden aan de rector magnificus en voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Leiden, prof. mr. P.F. van der Heijden. Dat gebeurt in aanwezigheid van de dochters van professor Cleveringa: mevrouw mr. L. Barendsen-Cleveringa en mevrouw mr. H. ten Kate-Cleveringa. Plaats van handeling is het Kamerlingh Onnesgebouw aan de Steenschuur, het gebouw van de rechtenfaculteit waaraan Cleveringa was verbonden.

Vanaf zaterdagmiddag 10 november 16:00 uur is het kunstwerk te bezichtigen op de definitieve locatie in de voortuin van de Hortus botanicus, Rapenburg 73, Leiden.