Politieke steun voor vergaand spreekrecht

Coalitiepartij PvdA wil de positie van het slachtoffer verbeteren door een verdere uitbreiding van het spreekrecht en het opknippen van het strafproces in twee delen. Dat bleek woensdag 7 november bij het Gerbrandydebat van de Orde van Advocaten in Den Haag. Tegenover een proef met het opdelen 
van het strafproces staat ook de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) positief. "Wij vinden het een interessante gedachte en denken graag mee", stelde NVvR-voorzitter Maria van de Schepop. Diverse advocaten toonden zich in het debat kritisch over beide vernieuwingen. 

Meer spreekrecht 

Het verbeteren van de positie van het slachtoffer staat ook bij het nieuwe kabinet hoog op de agenda, bleek tijdens het Gerbrandydebat in de Haagse societeit De Witte. PvdA-kamerlid Jeroen Recourt sprak zich uit voor het verder uitbreiden van het spreekrecht voor slachtoffers in het 
strafproces. Dit recht is door de vorige regering verruimd, maar PvdA en VVD willen nog verder gaan. PvdA'er Recourt diende eerder dit jaar met VVD-kamerlid Van der Steur een amendement in waarin wordt voorgesteld dat slachtoffers zich ook over de dader en de strafmaat mogen uitspreken. In het 
recente regeerakkoord is afgesproken dat slachtoffers meer spreekrecht krijgen in het strafproces. Recourt daarover tijdens het Gebrandydebat: "Meer inspraak biedt slachtoffers en nabestaanden ontzettend veel troost. Laten we mensen die ruimte geven." 

Opdelen strafproces 

Een tweede vernieuwing die Recourt steunt, is het opknippen van het strafproces in twee delen. Hiermee kan ruimte gemaakt worden voor een meer prominente positie van het slachtoffer. Volgens deze opzet staat het eerste deel van het proces in het teken van de waarheidsvinding: is de verdachte 
schuldig of niet? Pas wanneer de schuld vaststaat, wordt in het tweede deel de strafmaat bepaald. In dit tweede deel zou het slachtoffer veel ruimte krijgen voor zijn verhaal en wensen. De optie van een opsplitsing van het strafproces werd begin dit jaar geopperd door Erik van den Emster, 
voorzitter van de Raad voor de rechtspraak. Staatssecretaris Fred Teeven stelde hiernaar vervolgens een onderzoek in. NVvR-voorzitter Van de Schepop gaf bij het Gebrandydebat aan graag deel te nemen aan een proef waarin de voor- en nadelen van dit concept verkend worden. "Onze achterban van 
rechters en officieren van justitie neemt de rol van het slachtoffer serieus. Wij staan open voor vernieuwing." 

De deelnemers aan het debat. Vlnr: Jeroen Recourt (PvdA), Peter Oskam (CDA) en de advocaten Carene van Vliet, Ivonne Leenhouwers en Hendrik Sytema. 

Waan van de dag 

De aanwezige advocaten tijdens het debat toonden zich kritisch over de voorgestelde vernieuwingen. Enkele jonge strafrechtadvocaten wezen op het grote aantal rechten dat slachtoffers de laatste jaren al hebben gekregen, zoals het spreekrecht tijdens de zitting. "Het heeft meer nut deze 
bestaande rechten beter uit te voeren, dan weer met nieuwe rechten te komen", aldus advocate Carene van Vliet. Verder voorzagen advocaten problemen met de planning van het proces en werd gewezen op het soms vage onderscheid tussen dader en slachtoffer. De voorzitter van de adviescommissie 
strafrecht van de Orde van Advocaten wees op de vele wetsvoorstellen die de laatste jaren over de sector zijn uitgestort. "Het betreft vaak reacties op de waan van de dag. Wij worden daar erg moe van. Wat is precies de noodzaak om nu opnieuw de wet te wijzigen'" 

Willekeur 

PvdA'er Recourt onderkent de mogelijke risico's van de nieuwe aanpak, maar ziet vooral voordelen. "Al is het maar om de huidige willekeur tegen te gaan. Er zijn weliswaar allerlei rechten voor slachtoffers, maar die worden op dit moment per zaak heel verschillend toegepast. Ik verwacht dat in 
een nieuwe opzet de rechten voor slachtoffers duidelijker en uniformer zullen zijn." 

© Nieuwsbank