Materialisme leidt bij kinderen niet tot

Materialisme leidt bij kinderen niet tot ontevredenheid, maar ongelukkige kinderen die veel worden blootgesteld aan televisiereclame kunnen wel materialistischer worden. Dit blijkt uit onderzoek van UvA-communicatiewetenschappers Sanne Opree, Moniek Buijzen en Patti Valkenburg dat in september gepubliceerd wordt in het toonaangevende Amerikaanse tijdschrift Pediatrics.

De bevindingen van Opree, Buijzen en Valkenburg staan haaks op de conclusies uit eerder onderzoek onder volwassenen, dat erop duidt dat materialisme bij volwassenen leidt tot ontevredenheid. Eerder onderzoek gaf ook aan dat materialistische kinderen minder gelukkig zijn, maar of er causaliteit bestaat tussen materialisme en tevredenheid bleef onzeker. De UvA-onderzoekers brengen daar nu verandering in. Dat het bij kinderen anders werkt dan bij volwassen, kan volgens de onderzoekers mogelijk verklaard worden doordat kinderen emotioneel nog sterk van hun ouders afhankelijk zijn. De onderzoekers betogen dat, ongeacht hoe materialistisch kinderen zijn, bezittingen uiteindelijk minder belangrijk voor hen zijn dan een fijne gezinssituatie.

Reclame versus werkelijkheid

Ook voor de bevinding dat ongelukkige kinderen materialistischer worden, maar uitsluitend als zij veel reclame zien, presenteren de onderzoekers een plausibele verklaring. Omdat reclame de indruk wekt dat spullen gelukkig maken, kunnen kinderen die veel reclame zien denken dat het in werkelijkheid ook zo werkt. Ongelukkige kinderen kijken niet meer reclame, maar lijken wel vatbaarder voor de effecten ervan. Het is belangrijk om dit effect terug te brengen, benadrukken Opree, Buijzen en Valkenburg, omdat onderzoek onder volwassenen erop wijst dat materialistische kinderen op latere leeftijd minder gelukkig kunnen worden. Ze bespreken in hun artikel verschillende interventiestrategieen hiertoe en stellen dat nader onderzoek nodig is.

Methodiek

Opree, Buijzen en Valkenburg deden onderzoek onder 466 kinderen in Nederland in de leeftijdsgroep 8 - 11 jaar (55% meisjes). Het onderzoek bestond uit een survey met vragen over materiele bezittingen, tevredenheid over het leven en reclame. Een jaar later werd de survey herhaald onder dezelfde groep kinderen. Vervolgens bestudeerden de onderzoekers de relatie tussen de variabelen gebruikmakend van structurele vergelijkingsmodellen.